مقیاس پذیری
پروتکل‌های لایه ۲ با استفاده از فناوری‌های نوآورانه‌ای مانند رول‌آپ‌ها، زنجیره‌های پلاسما و زنجیره‌های جانبی، سرعت و کارایی تراکنش را فراتر از زنجیره اصلی بهبود می‌بخشند. کشف کنید که چگونه این شبکه‌های پیشرو لایه ۲ یک تجربه بلاکچین مقیاس‌پذیرتر و در دسترس‌تری را ارائه می‌دهند.
فناوری بلاکچین از زمان ظهور بیت‌کوین در سال ۲۰۰۸ به‌عنوان یک شبکه پرداخت غیرمتمرکز، به طور قابل توجهی تکامل یافته است و اکنون نقش کلیدی در پشتیبانی از برنامه‌های کاربردی متنوعی مانند امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، بازی‌های بلاکچینی (GameFi)، NFTها، متاورس و وب ۳ دارد. با حرکت بلاکچین به سمت پذیرش جریان اصلی، چالش مقیاس‌پذیری به امری حیاتی تبدیل می‌شود.
در حالی که شبکه‌های بنیادین لایه ۱ مانند اتریوم و بیت‌کوین محوری هستند، اما با محدودیت‌های توان عملیاتی مواجه‌اند و از نظر سرعت پردازش تراکنش به طور قابل توجهی از سیستم‌های سنتی عقب هستند. برای درک بهتر، شبکه بیت‌کوین تقریباً ۷ تراکنش در ثانیه (TPS) و لایه ۱ اتریوم حدود ۱۵ تراکنش در ثانیه (تا سال ۲۰۲۳) را پردازش می‌کند که به طور قابل توجهی کمتر از سیستم‌های سنتی مانند ویزا است که می‌تواند حدود ۱۷۰۰ تراکنش در ثانیه را مدیریت کند.
این راهنما با بررسی چگونگی ارتقای بلاکچین‌های موجود توسط این پروتکل‌های ثانویه، به راه‌حل‌های لایه ۲، پاسخ نوآورانه به سهولت بلاکچین (trilemma) در زمینه مقیاس‌پذیری، امنیت و عدم تمرکز می‌پردازد. با امیدوارکننده‌ترین پروژه‌های لایه ۲ سال ۲۰۲۴ و تأثیر آنها بر آینده بلاکچین آشنا شوید.
پروتکل لایه ۲ در رمزنگاری چیست؟
بلاکچین لایه ۲ مجموعه‌ای از راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری است که برای بهبود عملکرد و مقیاس‌پذیری بلاکچین‌های لایه ۱ مانند اتریوم ضروری است. این پروتکل‌های لایه ۲ روی بلاکچین اصلی عمل می‌کنند و به طور قابل توجهی از تراکم شبکه می‌کاهند، هزینه تراکنش‌ها را کاهش می‌دهند و توان عملیاتی را افزایش می‌دهند.
تصور کنید بزرگراهی که ترافیک در آن روان است، تراکنش‌ها با سرعت برق حرکت می‌کنند و کارمزدها آنقدر پایین هستند که عملاً نامرئی هستند. این دنیای پروتکل‌های لایه ۲ در رمزنگاری است – خطوط ویژه ساخته شده روی بلاکچین‌های لایه ۱ مانند اتریوم برای افزایش عملکرد و مقیاس‌پذیری.
شبکه لایه ۲ چگونه کار می‌کند؟
هسته اصلی شبکه‌های لایه ۲، اصل پردازش تراکنش خارج از زنجیره است که در نهایت به یک تراکنش خلاصه و تثبیت‌شده در زنجیره اصلی ختم می‌شود. این رویکرد به طور قابل توجهی از تراکم شبکه می‌کاهد، زمان پردازش را کاهش می‌دهد و هزینه‌های تراکنش را کم می‌کند.
پروتکل‌های لایه ۲ به عنوان یک سیستم مدیریت ترافیک اختصاصی عمل می‌کنند و تراکنش‌ها را از بلاکچین اصلی منحرف کرده و آنها را به صورت جداگانه پردازش می‌کنند. این تخلیه به طور چشمگیری از تراکم در بلاکچین اصلی می‌کاهد و منجر به تراکنش‌های سریع‌تر، کارمزدهای پایین‌تر و توان عملیاتی بیشتر می‌شود.
مزایای کلیدی راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری لایه ۲
باز کردن قفل رشد dApp ها و دیفای:
پروتکل‌های لایه ۲ باعث می‌شوند برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) و پلتفرم‌های دیفای نه تنها مقرون به صرفه‌تر شوند، بلکه سریع‌تر و روان‌تر نیز کار کنند و دنیایی از امکانات را بگشایند.
تقویت سودآوری برای کاربران و معامله‌گران:
معامله‌گران و سرمایه‌گذاران از کاهش قابل توجه کارمزد تراکنش‌ها، به ویژه در فعالیت‌های دیفای مانند کشاورزی بازده و معاملات، که به طور مستقیم بر سود نهایی آنها تأثیر می‌گذارد، بهره‌مند می‌شوند.
هموار کردن مسیر برای پذیرش گسترده:
شبکه‌های لایه ۲ کاتالیزورهای کلیدی برای پذیرش جریان اصلی بلاکچین هستند. راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری لایه ۲ با در دسترس‌تر و کاربرپسندتر کردن فناوری بلاکچین، باعث گسترش آن به صنایع متنوعی فراتر از امور مالی، از بازی گرفته تا مدیریت زنجیره تأمین، می‌شوند.
راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری لایه ۱ در مقابل لایه ۲ در مقابل لایه ۳
بیایید مقیاس‌پذیری بلاکچین را از دیدگاه عمودی بررسی کنیم. در اینجا خلاصه‌ای از لایه‌های مختلفی که آینده بلاکچین را از پایه اساسی تا ارتفاعات تخصصی تامین می‌کنند، آورده شده است:
لایه ۱: بستر بلاکچین
لایه ۱ را به عنوان بزرگراه اصلی در نظر بگیرید – این خود بلاکچین اصلی است، مانند بیت‌کوین یا اتریوم، جایی که عملیات اساسی مانند مکانیسم اجماع، امنیت و اجرای قراردادهای هوشمند انجام می‌شود.
چالش: با افزایش ترافیک در این بزرگراه، ممکن است تراکم ایجاد شود که منجر به سرعت تراکنش کندتر و کارمزدهای بالاتر شود.
در اینجا عمیقاً به تفاوت‌های بین بلاکچین‌های لایه ۱ و لایه ۲ می‌پردازیم.
لایه ۲: خطوط ویژه
راه‌حل‌های لایه ۲ راه‌حل‌های هوشمندانه‌ای هستند که از تراکم در لایه ۱ می‌کاهند. آنها مانند خطوط ویژه یا پل‌های هوایی عمل می‌کنند و تراکنش‌ها را برای پردازش به شبکه‌های ثانویه هدایت می‌کنند.
مزایا: این تخلیه منجر به قابلیت پردازش سریع‌تر تراکنش، کارمزدهای پایین‌تر و مقیاس‌پذیری بالاتر می‌شود.
لایه ۳: پل‌های تخصصی
شبکه‌های لایه ۳ یک قدم فراتر می‌گذارند و پل‌های تخصصی را بر روی لایه ۲ برای بهبود کارایی و سفارشی‌سازی برای dApp ها (برنامه‌های غیرمتمرکز) ایجاد می‌کنند. آنها را به عنوان پل‌های هوایی پیچیده‌ای در نظر بگیرید که برای کارهای خاصی مانند:
- محاسبات پیشرفته خارج از زنجیره
- تعاملات بدون درز dApp
- ارتباط زنجیره‌ای ساده‌شده
طراحی شده‌اند تا راه‌حل‌های لایه ۲ برای کاهش چالش‌های مقیاس‌پذیری بلاکچین‌های لایه ۱ طراحی شده‌اند. در این شبکه‌ها، تراکنش‌ها خارج از زنجیره یا از طریق فریم‌ورک‌های ثانویه پردازش می‌شوند و در نتیجه تراکم و کارمزدها در بلاکچین اصلی کاهش می‌یابد. پروتکل‌های برجسته لایه ۲ به دلیل کارایی و مقیاس‌پذیری خود مورد توجه قرار گرفته‌اند.
درباره راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری لایه ۲ در مقابل لایه ۳ بیشتر بیاموزید.
انتخاب لایه مناسب به نیازهای شما بستگی دارد:
به یک بستر محکم برای بلاکچین خود نیاز دارید؟ روی لایه ۱ بمانید.
اولویت شما سرعت و مقرون به صرفه بودن است؟ لایه ۲ گزینه شماست.
به دنبال راه‌حل‌های تخصصی برای dApp های پیچیده هستید؟ امکانات لایه ۳ را بررسی کنید.
انواع مختلف راه‌حل‌های لایه ۲
راه‌حل‌های لایه ۲ به‌عنوان خطوط ویژه برای تراکنش‌هایی عمل می‌کنند که از ترافیک و تراکم در شبکه‌های بلاکچین لایه ۱ عبور می‌کنند. بیایید به انواع مختلف راه‌حل‌های لایه ۲ بپردازیم که در حال بازسازی چشم‌انداز بلاکچین هستند:
جمع‌آوری‌های خوش‌بینانه (Optimistic Rollups):
رویکرد «فرض حسن نیت»
جمع‌آوری‌های خوش‌بینانه رویکردی خوش‌بینانه برای پردازش تراکنش در پیش می‌گیرند، فرض می‌کنند که همه چیز معتبر است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. این کار تأیید را ساده و هزینه‌ها را کاهش می‌دهد. آنها را به عنوان گروه‌های نگهبان محله دوستانه در نظر بگیرید که مراقب هر فعالیت مشکوکی هستند و در عین حال به اکثر تراکنش‌ها اجازه می‌دهند به طور روان انجام شوند.
ویژگی‌های کلیدی جمع‌آوری‌های خوش‌بینانه عبارتند از:
- تراکنش‌های سریع‌تر و هزینه‌های پایین‌تر
- تعادل بین کارایی و امنیت
- محبوب در پروژه‌های اتریوم L2
جمع‌آوری‌های با دانش صفر (zk-Rollups):
جمع‌آوری‌های با دانش صفر با دسته‌بندی تراکنش‌ها در یک اثبات واحد که جزئیات فردی را پنهان می‌کند، بر حریم خصوصی و کارایی اولویت می‌دهد. تصور کنید یک شعبده‌باز ماهر که می‌تواند یک دسته کامل کارت را در یک آستین ناپدید کند – این همان کاری است که جمع‌آوری‌های با دانش صفر انجام می‌دهند!
ویژگی‌های کلیدی جمع‌آوری‌های با دانش صفر عبارتند از:
- حریم خصوصی و مقیاس‌پذیری بهبود یافته
- فشار محاسباتی کم روی بلاکچین
- محبوب در برنامه‌های DeFi و NFT
زنجیره‌های پلاسما اتریوم: زنجیره‌های جانبی تخصصی
زنجیره‌های پلاسما به عنوان زنجیره‌های جانبی تخصصی مرتبط با شبکه اصلی اتریوم عمل می‌کنند و رویکردی منحصر به فرد برای مقیاس‌پذیری ارائه می‌دهند. این شبکه‌های لایه ۲ اتریوم را به عنوان شهرهای ماهواره‌ای متصل به کلان‌شهر اصلی در نظر بگیرید که هر کدام زیرساخت خود را برای انجام کارهای خاص دارند.
ویژگی‌های کلیدی زنجیره‌های پلاسما عبارتند از:
تراکنش‌های بسیار سریع‌تر و کارمزدهای پایین‌تر
رویکرد متمایز از راه‌حل‌های مبتنی بر جمع‌آوری
Validium: هماهنگی امنیت و کارایی
Validium با انتقال تراکنش‌ها خارج از زنجیره برای اعتبارسنجی در عین حال با تضمین امنیت از طریق اثبات‌های رمزنگاری، تعادلی بین امنیت و کارایی برقرار می‌کند. این مانند داشتن یک دربان مورد اعتماد در یک کلاب است که با بررسی کارت‌های شناسایی خارج از زنجیره اطمینان می‌دهد که تنها تراکنش‌های مشروع واردフロア رقص بلاکچین می‌شوند.
ویژگی‌های کلیدی راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری لایه ۲ Validium عبارتند از:
مقیاس‌پذیری بهبود یافته بدون خدشه دار کردن امنیت
ایده‌آل برای برنامه‌هایی که سرعت و توان عملیاتی را در اولویت قرار می‌دهند
آربیتروم (Arbitrum)
توان عملیاتی: ۲۰۰۰-۴۰۰۰ تراکنش در ثانیه
ارزش کل قفل‌شده (TVL): ۱۰.۷ میلیارد دلار
ارزش بازار: بیش از ۲.۳۷ میلیارد دلار
فناوری: جمع‌آوری خوش‌بینانه (Optimistic Rollup)
آربیتروم که بر اساس جمع‌آوری‌های خوش‌بینانه ساخته شده است، از حداکثر توان عملیاتی ۴۰۰۰ تراکنش در ثانیه برخوردار است و تراکنش‌ها را تا ۱۰ برابر سریع‌تر از شبکه اصلی اتریوم پردازش می‌کند و هزینه‌های گس را تا ۹۵ درصد کاهش می‌دهد. از ژانویه ۲۰۲۴، آربیتروم از نظر TVL بیش از ۵۱ درصد از سهم بازار را در بین شبکه‌های لایه ۲ اتریوم به خود اختصاص داده است.
آربیتروم یک محیط سازگار با توسعه‌دهنده را با ابزارهای آشنا و فرآیندهای استقرار ساده‌شده ارائه می‌دهد. این شبکه متعهد به عدم تمرکززدایی است و در حال گذار به آینده‌ای جامعه‌محور است. اکوسیستم آن میزبان طیف وسیعی از پروتکل‌های دیفای، بازارهای NFT و پلتفرم‌های بازی است.
توکن اصلی، ARB، برای کارمزد تراکنش، استیکینگ و حاکمیت شبکه استفاده می‌شود. امنیت آربیتروم مانند هر L2 دیگری به شبکه اصلی اتریوم وابسته است و راه‌اندازی اخیر آن در مقایسه با راه‌حل‌های L2 تثب‌شده‌تر، خطرات ذاتی را به همراه دارد. با این حال، آربیتروم با داشتن یک تیم توسعه قوی و جامعه‌ای فعال، دائماً در حال تکامل و گسترش است و خود را به عنوان رقیب کلیدی در رقابت L2 معرفی می‌کند.
آپتیمیزم (Optimism)
توان عملیاتی:۲۰۰۰ تراکنش در ثانیه
ارزش کل قفل‌شده (TVL): ۵.۵ میلیارد دلار
ارزش بازار: بیش از ۳ میلیارد دلار
فناوری:جمع‌آوری خوش‌بینانه (Optimistic Rollup)
آپتیمیزم با استفاده از جمع‌آوری‌های خوش‌بینانه، امنیت و قابلیت اطمینان اتریوم را بدون مشکلات مقیاس‌پذیری آن ارائه می‌دهد. این شبکه از حداکثر توان عملیاتی ۴۰۰۰ تراکنش در ثانیه برخوردار است و تراکنش‌ها را تا ۲۶ برابر سریع‌تر از شبکه اصلی اتریوم پردازش می‌کند و هزینه‌های گس را تا ۹۰ درصد کاهش می‌دهد.
آپتیمیزم متعهد به تبدیل شدن به یک جامعه خودگردان است و میزبان طیف وسیعی از پروتکل‌های دیفای، بازارهای NFT و سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز (DAO) است. این شبکه یک محیط سازگار با توسعه‌دهنده را با ابزارهای آشنا و یک جامعه همکاری‌محور ارائه می‌دهد.
توکن اصلی، OP، برای کارمزد تراکنش، استیکینگ و حاکمیت شبکه استفاده می‌شود. وابستگی آپتیمیزم به شبکه اصلی اتریوم خطرات ذاتی به همراه دارد و فرآیند عدم تمرکززدایی آن نیازمند نظارت مستمر است. با این حال، آپتیمیزم با داشتن یک تیم بااستعداد و جامعه‌ای فعال، دائماً در حال بهبود فناوری خود و گسترش اکوسیستم خود است و خود را به عنوان رهبر در فضای L2 معرفی می‌کند.
شبکه لایتنینگ
توان عملیاتی: تا ۱ میلیون تراکنش در ثانیه
ارزش کل قفل‌شده (TVL): بیش از ۱۹۸ میلیون دلار
ارزش بازار: ندارد
فناوری: کانال‌های پرداخت دوطرفه، قراردادهای هوشمند
شبکه لایتنینگ در حال هموار کردن مسیر برای بیت‌کوین سریع‌تر، ارزان‌تر و در دسترس‌تر برای همه است. شبکه لایتنینگ خارج از زنجیره عمل می‌کند و امکان انجام تراکنش‌های خرد بیت‌کوین با سرعت بالا و هزینه کم را فراهم می‌کند و در عین حال از امنیت ذاتی بیت‌کوین بهره می‌برد. این راه‌حل مقیاس‌پذیری لایه ۲ بیت‌کوین تأیید تراکنش تقریباً فوری را ارائه می‌دهد و آن را برای استفاده روزمره و برنامه‌های کاربردی بلادرنگ ایده‌آل می‌سازد. کارمزد تراکنش‌ها به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد و با کارکرد خارج از زنجیره، مسائل مقیاس‌پذیری برطرف می‌شوند.
با این حال، چالش‌هایی مانند پیچیدگی فنی برای تازه‌واردان، پذیرش محدود در مقایسه با شبکه اصلی و آسیب‌پذیری‌های امنیتی بالقوه را به همراه دارد. کاربران می‌توانند از این شبکه برای پرداخت‌های خرد، تراکنش‌های روزمره و دسترسی به برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) مختلف استفاده کنند. مهم است که پیچیدگی فنی، نرخ پذیرش و خطرات امنیتی بالقوه را در برابر مزایای تراکنش‌های فوری و ارزان و پتانسیل آینده شبکه بسنجید.
شبکه لایتنینگ یک راه‌حل مقیاس‌پذیری لایه ۲ برای بیت‌کوین است که از کانال‌های پرداخت دوطرفه و قراردادهای هوشمند برای انجام تراکنش‌های خارج از زنجیره سریع‌تر و ارزان‌تر استفاده می‌کند. این شبکه از قدرت بلاکچین بیت‌کوین بهره می‌برد و در عین حال تراکنش‌ها را خارج از زنجیره انجام می‌دهد و امکان انجام تراکنش‌های خرد سریع و مقیاس‌پذیری بهبود یافته را فراهم می‌کند.
پالیگان (Polygon)
توان عملیاتی: ۶۵۰۰۰ تراکنش در ثانیه
ارزش کل قفل‌شده (TVL): ۴ میلیارد دلار
ارزش بازار: بیش از ۷.۵ میلیارد دلار
فناوری: جمع‌آوری با دانش صفر (zk-Rollup)
پالیگان یک اکوسیستم چند زنجیره‌ای است که راه‌حل‌های لایه ۲ متعددی را برای مقیاس‌پذیری اتریوم ارائه می‌دهد و تراکنش‌های سریع‌تر و کارمزدهای گس پایین‌تر را تسهیل می‌کند. این شبکه از مجموعه‌ای متنوع از فناوری‌ها استفاده می‌کند، از جمله جمع‌آوری‌های با دانش صفر برای تراکنش‌های پرسرعت و حفظ حریم خصوصی و مکانیزم اجماع اثبات سهام برای زنجیره‌های جانبی مانند Mumbai. توکن اصلی، MATIC، برای کارمزد گس، استیکینگ و حاکمیت شبکه استفاده می‌شود.
با توان عملیاتی بیش از ۶۵۰۰۰ تراکنش در ثانیه، پالیگان به طور قابل توجهی از شبکه اصلی اتریوم عملکرد بهتری دارد. کارمزد تراکنش پایین آن را برای برنامه‌های دیفای، بازارهای NFT و تعاملات منظم بلاکچین ایده‌آل می‌کند.
پالیگان همچنین اتصال یکپارچه‌ای با اتریوم و سایر زنجیره‌ها مانند زنجیره BNB برقرار می‌کند. این شبکه میزبان یک صحنه پر رونق دیفای با پروتکل‌های پیشرو مانند Aave، SushiSwap و Curve است و در بین علاقه‌مندان به NFT با ادغام راه‌حل‌های آن توسط بازارهای اصلی مانند OpenSea و Rarible محبوبیت دارد. ابزارهای سازگار با توسعه‌دهنده آن پروژه‌های نوآورانه را جذب می‌کند و یک جامعه پرنشاط را پرورش می‌دهد. پالیگان از ژانویه ۲۰۲۴ با داشتن TVL دیفای بیش از ۸۴۵ میلیون دلار، یکی از بالاترین سطوح را در بین شبکه‌های لایه ۲ داراست.
شبکه لایه ۲ بیس – شبکه اختصاصی لایه ۲ کوین‌بیس
توان عملیاتی: ۲۰۰۰ تراکنش در ثانیه
ارزش کل قفل‌شده (TVL): ۷۲۹ میلیون دلار
ارزش بازار: ندارد
فناوری: جمع‌آوری خوش‌بینانه (Optimistic Rollup)
شبکه بیس از کوین‌بیس یک پروتکل لایه ۲ است که برای افزایش توان عملیاتی اتریوم با بالا بردن سرعت تراکنش و کاهش کارمزدها طراحی شده است. بیس با استفاده از OP Stack و جمع‌آوری‌های خوش‌بینانه، توان عملیاتی ۲۰۰۰ تراکنش در ثانیه را هدف قرار می‌دهد و نوید تراکنش‌های تقریباً لحظه‌ای را می‌دهد. همچنین با کاهش تا ۹۵ درصدی کارمزد گس اتریوم، آن را برای فعالیت‌های دیفای و NFT مقرون‌به‌صرفه‌تر می‌کند.
بیس با پردازش تراکنش‌ها خارج از زنجیره، در عین حال از امنیت اتریوم برای ایمن‌سازی دارایی‌ها بهره می‌برد. این شبکه سازگار با توسعه‌دهنده است و ابزارهای آشنا و فرآیند استقرار ساده‌شده را ارائه می‌دهد. بیس با پشتوانه کوین‌بیس، از تخصص امنیتی و جامعه کاربری گسترده آن بهره‌مند می‌شود.
بیس همچنان در حال تکامل است، اما تمرکز آن بر سرعت، affordability (مقرون‌به‌صرفه بودن) و سازگاری با توسعه‌دهنده، آن را به راه‌حل لایه ۲ تبدیل می‌کند که ارزش پیگیری دارد. با تکمیل اکوسیستم خود و حرکت به سمت عدم تمرکززدایی، بیس می‌تواند به یک پل حیاتی بین وضعیت فعلی اتریوم و آینده مقیاس‌پذیر آن تبدیل شود.
دایمنشن (Dymension)
- توان عملیاتی: ۲۰۰۰۰ تراکنش در ثانیه
- ارزش کل قفل‌شده (TVL): ۱۰.۴۲ میلیون DYM
- ارزش بازار: ندارد
- فناوری: رول‌اپ‌های تعبیه‌شده (Enshrined Rollups)
دایمنشن یک اکوسیستم بلاکچینی ماژولار است که از بلاکچین‌های تخصصی یا رول‌اپ‌هایی تشکیل شده است که روی یک مرکز تسویه امن ساخته شده‌اند. دایمنشن، اولین شبکه لایه ۲ در اکوسیستم کاسموس، کارکردهایی مانند اجماع، اجرا و در دسترس بودن داده را از هم جدا می‌کند و به هر رول‌اپ اجازه می‌دهد تا عملکرد و امنیت خود را بهینه کند. دایمنشن از رول‌اپ‌های تعبیه‌شده استفاده می‌کند که اعتبار آنها را به طور دائم در هاب دایمنشن جاسازی می‌کند و اعتماد را در سراسر شبکه افزایش می‌دهد. همچنین از طریق پروتکل ارتباط بین بلاکچینی (IBC) از قابلیت همکاری با سایر بلاکچین‌ها پشتیبانی می‌کند.
توسعه‌دهندگان می‌توانند رول‌اپ‌ها را برای نیازهای خاص تنظیم کنند و مکانیسم‌های اجماع، قراردادهای هوشمند و راه‌حل‌های داده مناسب را انتخاب کنند. ترکیبی از رول‌اپ‌های تعبیه‌شده و امنیت هاب دایمنشن، یک اکوسیستم قوی و شفاف را تضمین می‌کند. طراحی ماژولار دایمنशन امکان مقیاس‌بندی رول‌اپ‌های فردی را بدون تأثیر بر کل شبکه فراهم می‌کند.
توکن اصلی DYM برای کارمزدهای گس، حکمرانی و استیکینگ استفاده می‌شود. توسعه‌دهندگان می‌توانند رول‌اپ‌ها را بسازند و مستقر کنند، در حالی که کاربران می‌توانند در پروتکل‌های دیفای، بازارهای NFT و سایر برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) درون اکوسیستم دایمنشن شرکت کنند. با این حال، دایمنشن هنوز در حال توسعه است و ماهیت ماژولار و عملکردهای متنوع آن برای افراد تازه‌کار می‌تواند پیچیده باشد.
کوتی (Coti)
- توان عملیاتی: ۱۰۰۰۰۰ تراکنش در ثانیه
- ارزش کل قفل‌شده (TVL): ۲۸.۹۸ میلیون دلار
- ارزش بازار: ۷۲.۱ میلیون دلار
- فناوری: جمع‌آوری با دانش صفر (zk-Rollup)
کوتی که در ابتدا یک راه‌حل مقیاس‌پذیری لایه ۲ برای کاردانو بود، در حال تبدیل شدن به یک شبکه لایه ۲ با محوریت حفظ حریم خصوصی برای اتریوم است. این تغییر با هدف ارائه تراکنش‌های سریع‌تر و ارزان‌تر با امنیت و قابلیت همکاری اتریوم و در عین حال حفظ حریم خصوصی انجام می‌شود. توکن COTI عمدتاً برای کارمزد تراکنش، استیکینگ، حاکمیت، پردازش تراکنش‌های تجاری و به عنوان بخشی از مکانیزم امتیازدهی اعتماد در شبکه کوتی استفاده می‌شود. توکن‌های COTI موجود به شبکه L2 جدید در اتریوم منتقل خواهند شد.
کوتی از اجماع گراف جهت‌دار غیرآشکار (DAG) به معماری سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) در حال انتقال است. ویژگی حفظ حریم خصوصی آن، مدارهای مخدوش، همچنان در نسخه اتریوم آن جایگاه اصلی خواهد داشت و محرمانگی داده‌های تراکنش را تضمین می‌کند. کوتی با استفاده از فناوری لایه ۲ اتریوم، هدف افزایش قابل توجه توان عملیاتی تراکنش را دارد.
این تغییر فرصت‌هایی را برای توسعه‌دهندگانی که با ابزارهای اتریوم آشنا هستند، فراهم می‌کند تا برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) با محوریت حفظ حریم خصوصی روی کوتی بسازند. ادغام آن با اتریوم و سایر بلاکچین‌ها از طریق پروتکل ارتباط بین بلاکچینی (IBC) دامنه دسترسی کوتی را گسترش می‌دهد. با این حال، این انتقال نیازمند تطبیق و تلاش‌های توسعه‌ای دقیق است.
شبکه مانتا (Manta Network)
توان عملیاتی: ۴۰۰۰ تراکنش در ثانیه
ارزش کل قفل‌شده (TVL): ۹۵۱ میلیون دلار
ارزش بازار: ۵۶۵ میلیون دلار
فناوری: جمع‌آوری با دانش صفر (zk-Rollup)
شبکه مانتا یک اکوسیستم با محوریت حفظ حریم خصوصی برای اتریوم است که تراکنش‌های ناشناس و قراردادهای هوشمند محرمانه را ارائه می‌دهد. این شبکه از دو ماژول تشکیل شده است: مانتا پسیفیک، یک لایه ۲ سازگار با EVM برای تراکنش‌های کارآمد، و مانتا آتلانتیک، که مدیریت هویت خصوصی را با استفاده از zkSBTها انجام می‌دهد. رمزنگاری دانش صفر (Zero-knowledge cryptography) هسته اصلی مانتا است که اعتبار تراکنش را بدون خدشه‌دار کردن حریم خصوصی تضمین می‌کند. علاوه بر این، مانتا مدارهای جهانی (Universal Circuits) را برای کمک به توسعه‌دهندگان برای ایجاد آسان برنامه‌های غیرمتمرکز مالی (DeFi) با محوریت حفظ حریم خصوصی ارائه می‌دهد.
شبکه مانتا فراتر از حفظ حریم خصوصی، مقیاس‌پذیری بالا را با ۴۰۰۰ تراکنش در ثانیه در مانتا پسیفیک، یک محیط سازگار با توسعه‌دهنده به دلیل سازگاری EVM و قابلیت همکاری قوی با اتریوم و سایر بلاکچین‌ها از طریق پل‌ها و IBC وعده می‌دهد.
توکن اصلی MANTA سوخت شبکه است و برای کارمزد تراکنش، استیکینگ و مشارکت در حاکمیت شبکه استفاده می‌شود. شبکه مانتا از زمان راه‌اندازی‌اش به سرعت به شهرت رسیده است و با پشت سر گذاشتن بیس، از ژانویه ۲۰۲۴ به سومین شبکه بزرگ لایه ۲ اتریوم از نظر TVL تبدیل شده است.
استارک‌نت (Starknet)
- توان عملیاتی: ۲۰۰۰-۴۰۰۰ تراکنش در ثانیه
- ارزش کل قفل‌شده (TVL): ۱۶۴ میلیون دلار
- ارزش بازار: ندارد
- فناوری: اثبات‌های STARK (نوعی اثبات دانش صفر)
استارک‌نت از اثبات‌های STARK، نوعی از اثبات دانش صفر، برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها خارج از زنجیره استفاده می‌کند و سرعتی بی‌نظیر با توان عملیاتی نظری میلیون‌ها تراکنش در ثانیه (TPS) ارائه می‌دهد. این شبکه به طور قابل توجهی کارمزد تراکنش‌ها را کاهش می‌دهد و تعاملات روزمره بلاکچین را تقریباً بدون هزینه می‌کند.
استارک‌نت یک محیط سازگار با توسعه‌دهنده با ابزارهای قدرتمند و یک زبان برنامه‌نویسی آشنا، کairo، ارائه می‌دهد. این شبکه متعهد است به یک شبکه کاملاً غیرمتمرکز و جامعه‌محور تبدیل شود و میزبان اکوسیستم رو به رشدی از برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) نوآورانه در حوزه‌های دیفای، NFT، بازی و موارد دیگر است.
با این حال، ماهیت رمزنگاری استارک‌نت می‌تواند برای افراد تازه‌کار پیچیده باشد، پایگاه کاربران آن در مقایسه با L2های تثب‌شده نسبتاً کوچک است و هنوز در حال توسعه مستمر است و کاربران را ملزم می‌کند تا با ارتقاها و تغییرات احتمالی سازگار شوند.
Immutable X (IMX)
- توان عملیاتی: ۹۰۰۰+ تراکنش در ثانیه
- ارزش کل قفل‌شده (TVL): ۱۶۹ میلیون دلار
- ارزش بازار: بیش از ۲.۵۱ میلیارد دلار
- فناوری : والیدیوم (Validium)
Immutable X یک شبکه لایه ۲ تخصصی است که برای بازی طراحی شده است و مقیاس‌پذیری، affordability (مقرون‌به‌صرفه بودن)، و امنیت را برای بهبود تجربه وب ۳ برای بازیکنان و توسعه‌دهندگان ارائه می‌دهد. این شبکه از جمع‌آوری‌های با دانش صفر برای دستیابی به بیش از ۴۰۰۰ تراکنش در ثانیه با تراکنش‌های تقریباً لحظه‌ای و کارمزدهای ناچیز در عین حال حفظ امنیت قوی از طریق زیرساخت شبکه اصلی اتریوم استفاده می‌کند. توکن اصلی IMX سوخت شبکه است و برای کارمزدها، استیکینگ و مشارکت در حاکمیت استفاده می‌شود.
Immutable X با تراکنش‌های سریع، مالکیت واقعی NFT و قابلیت همکاری بین بازی‌ها، تجربه‌ای روان برای گیمرها را نوید می‌دهد. توسعه‌دهندگان از هزینه‌های پایین، ابزارهای آسان برای استفاده و یک جامعه حمایتی در یک اکوسیستم پررونق از بازی‌ها، بازارها و برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) بهره‌مند می‌شوند.
با ظرفیت توان عملیاتی بالا، Immutable X از ضرب، معامله و انتقال کارآمد NFT پشتیبانی می‌کند و سهم قابل توجهی از TVL و سهم بازار را در میان بلاکچین‌های لایه ۲ اتریوم به خود اختصاص داده است.
تأثیر اتریوم ۲.۰ بر آینده پروتکل‌های لایه ۲
اتریوم ۲.۰، یک ارتقای تحول‌آفرین برای بلاکچین اتریوم، زمینه‌ساز تحول قابل توجهی در فناوری بلاکچین است. اهداف اصلی آن افزایش سرعت، کارایی و مقیاس‌پذیری است. از ژانویه ۲۰۲۴، انتظار می‌رود ادغام Danksharding، به ویژه Proto-Danksharding، در فاز بعدی اتریوم ۲.۰، توان عملیاتی اتریوم را به ۱۰۰۰۰۰ تراکنش در ثانیه برساند.
این پیشرفت پیامدهای عظیمی برای شبکه‌های لایه ۲ دارد:
تقویت مقیاس‌پذیری و کارایی لایه ۲: تراکنش‌های کند و گران‌قیمت را فراموش کنید. Danksharding کارایی لایه ۲ را بهینه می‌کند و آنها را به پناهگاهی باصرفه برای کسب‌وکار بلاکچینی شما تبدیل می‌کند. این به معنای یک شبکه بلعنده داده و تراکنش است که می‌تواند بدون هیچ هزینه‌ای هر چیزی را که برایش ارسال می‌کنید، مدیریت کند.
کاهش کارمزد تراکنش در شبکه‌های لایه ۲: Proto-Danksharding، اولین مرحله از این جادو، کارمزد تراکنش در شبکه‌های لایه ۲ را به شدت کاهش می‌دهد. این مانند پیدا کردن یک ذخیره پنهان از پول رایگان گس است! این افزایش affordability (مقرون‌به‌صرفه بودن) درب را به روی همه، از نهنگ‌های باتجربه دیفای تا افراد تازه‌کار کنجکاو در بلاکچین باز می‌کند تا قدرت راه‌حل‌های لایه ۲ را تجربه کنند.
همکاری یکپارچه بین اتریوم لایه ۱ و لایه ۲: Proto-Danksharding پشتیبانی اتریوم از رول‌اپ‌های لایه ۲ و سرویس‌دهنده‌های توالی‌ساز رول‌اپ را بهبود می‌بخشد. به ادغام روان‌تر، ارتباط نزدیک‌تر و یک تجربه کاربری بدون اصطکاک فکر کنید. تصور کنید بدون اینکه هرگز از راحتی برنامه لایه ۲ مورد علاقه خود خارج شوید، به راحتی تراکنش‌ها را انجام دهید.
تجربه کاربری بهبود یافته: تأییدهای سریع‌تر، تراکم کمتر شبکه و کارمزدهای ناچیز گاز – این وعده Danksharding است. کاربران می‌توانند انتظار تأییدهای سریع‌تر، کاهش تراکم شبکه و کارمزدهای پایین‌تر گاز را داشته باشند، که اتریوم و راه‌حل‌های لایه ۲ را کاربرپسندتر می‌کند.
اتریوم ۲.۰ راه‌حل‌های لایه ۲ را اضافی نمی‌کند، بلکه رابطه‌ای همزیستی را تقویت می‌کند که در آن اتریوم ۲.۰ و شبکه‌های لایه ۲ با هم کار می‌کنند تا یک اکوسیستم بلاکچین کارآمدتر و مقیاس‌پذیرتر ارائه دهند. این رابطه تکمیلی برای تقاضاهای آتی برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) و امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) محوری است.
سخن پایانی
پروتکل‌های بلاکچین لایه ۲ به عنوان سنگ بنایی در بهبود اکوسیستم‌های بلاکچین ظهور کرده‌اند و نقش مهمی در سریع‌تر، ارزان‌تر و مقیاس‌پذیرتر کردن تراکنش‌ها ایفا می‌کنند. شبکه‌های لایه ۲ با رفع محدودیت‌های پروتکل‌های لایه ۱، مرحله‌ای تحول‌آفرین در تکامل فناوری بلاکچین را نشان می‌دهند.
در سال ۲۰۲۴، لایه ۲ فقط یک روند نیست؛ بلکه یک تغییر بنیادی است. این شبکه‌ها، از پروژه‌های پررونق لایه ۲ اتریوم گرفته تا راه‌حل‌های مقیاس‌بندی نوآورانه بیت‌کوین، آینده صنعت کریپتو را شکل می‌دهند. آنها زمینه را برای پذیرش گسترده‌تر، ایجاد فرصت‌های جدید و اثبات این موضوع فراهم می‌کنند که بلاکچین می‌تواند برای همه سریع، ارزان و در دسترس باشد.
