IPFSمخفف عبارت InterPlanetary File System است که به معنای فایل سیستم بین سیاره‌ای است. کلمه غیرمتمرکز در دنیای بلاکچین جزوه موارد ابتدایی و اساسی است که با آن مواجه هستیم و اگر کمی در خصوص بلاکچین و موارد مربوط به آن سرچ کنید با این کلمه بسیار مواجه خواهید شد.
IPFS در ابتدا در سال 2001 مطرح شد و در ادامه در سال 2008 اساس این فناوری یعنی غیرمتمرکز بودن در ارزهای دیجیتال توسط ساتوشی ناکاموتو خالق بیت‌کوین مورد استفاده قرار گرفت. در فناوری IPFS که در واقع یک سیستم ذخیره‌سازی غیرمتمرکز محتواست نحوه انتقال فایل در بستر اینترنت، متحول شده و دیگر نیازی نیست که یک سرور مرکزی وجود داشته باشد و اشتراک فایل بصورت Client–Server نیست بلکه اشتراک فایل به صورت همتا به همتا صورت می‌گیرد.
در این فناوری بسیاری از مشکلات که در آپلود و دانلود فایل وجود دارد به علت توزیع غیرمتمرکز از بین می‌رود و مزیت‌هایی زیادی دارد و با توجه به نیاز روز افزون به استفاده از فضای اینترنت با این فناوری می‌توان کمک بزرگی به تجربه بهتر از اینترنت کرد. در این مقاله قصد داریم در خصوص IPFS صحبت کنیم و کاربرد آن در بلاکچین را مورد بررسی قرار دهیم. با ما همراه باشید.
سیستم متمرکز چیست؟ | سیستم غیرمتمرکز چیست؟ | IPFS چیست؟
سیستم متمرکز همانطور که از نامش مشخص است در یک نقطه متمرکز است این نقطه می‌تواند هر چیزی باشد. شخص، سازمان ، ارگان، سرور و … یعنی اطلاعات در یک جایی ذخیره می‌شود و تحت کنترل یک فرد یا سازمان خاص است. سیستم غیرمتمرکز درست نقطه مقابل این تعریف است یعنی ذخیره سازی داده‌ها در آن متمرکز نیست و در دست یک شخص، سازمان و جای مشخصی نیست و تمام کاربرانی که از آن سیستم استفاده می‌کنند از داده‌ها موجود در سیستم اطلاع دارند.
حالا چرا سیستم متمرکز به وجود آمد؟ دلیل به وجود آمدن این سیستم امنیت داده‌ها در وهله اول و سرعت انتقال داده‌ها نیز در وهله دوم است. برای درک بهتر شما می‌خواهم یک مثال بزنم، ما در طول روز در فضای اینترنت موارد زیادی از آهنگ، فایل آموزشی و غیره را دانلود می‌کنیم، این فایل‌ها در سرورهای مشخصی ذخیره شده‌اند و ما از آنها استفاده می‌کنیم در واقع ما گیرنده سرویس هستیم و آن سرور، دهنده سرویس است به این حالت از اشتراک فایل Client–Server می‌گوییم.
حال فرض کنید تعداد زیادی کاربر بخواهند یک آهنگ را دانلود کنند آیا سرور کشش دارد؟ مطمئنا نه، بارها در هنگام ثبت‌نام ، انتخاب واحد و کارهایی که هم زمان تعداد افراد زیادی درگیر می‌شوند می‌شنویم که سرور از دسترس خارج شده یا سایت بالا نمی‌آید چون همه گیرنده هستند و فقط یک سرور مرکزی در حال سرویس دادن است.
مشکل دیگری نیز وجود دارد، فرض کنید هکری یک سرور مرکزی مهم که اطلاعات کاربران زیادی را در خود دارد هک کند، چه اتفاقی می‌افتد؟ درست است تمام اطلاعات کاربران لو می‌رود و امنیت آنها به خطر می‌افتد.
برای رفع این مشکل باید چه کار کرد؟ در سال 2001 برای اولین بار این مسئله مطرح شد که چرا سیستم باید متمرکز باشد بهتر است از سیستم غیرمتمرکز استفاده شود تا دیگر مشکلات امنیتی و سانسور و یا کاهش سرعت و از دست رفتن اطلاعات پیش نیاید. مثلا اگر همان مثال دانلود آهنگ را در نظر بگیریم اگر شما در سیستم IPFS بخواهید آهنگی دانلود کنید.
هم زمان این آهنگ در فضای هارد شما آپلود هم می‌شود و اگر فرد دیگری بخواهد می‌تواند به شما متصل شود و آهنگ را از شما دریافت کند یعنی شما هم دریافت کننده سرویس هستید و هم دهنده سرویس هستید و اعضای شبکه به صورت همتا به همتا (peer to peer) با هم در ارتباط هستند. مشارکت اعضا در این شبکه پاداش هم دارد و در ازای حفظ و نگهداری اطلاعات پاداش دریافت می‌کنند در این حالت سرویس از دسترس خارج نمی‌شود و برعکس با زیاد شدن کاربران قوی‌تر می‌شود چون پهنای باند افزایش پیدا می‌کند. در ضمن داده‌ها نیز در این سیستم رمزنگاری می‌شوند و قابل هک نیستند.
کاربرد IPFS در بلاکچین چیست؟
تا اینجا تا حدودی با مفهوم IPFS یا سیستم ذخیره‌سازی غیرمتمرکز محتوا آشنا شدیم و متوجه شدیم IPFS چیست، حال می‌خواهیم بدانیم که چه کاربردی در بلاکچین دارد. همانطور که می‌دانید بلاکچین یا زنجیره‌ای از بلوک‌ها، سیستمی برای ثبت و نگه داری داده های جمع‌آوری شده است و اولین بار شخصی که خود را ساتوشی ناکاموتو نامیده بود در سال 2008 توانست اولین بلاکچین را مفهوم سازی و پیاده کند.
بلاکچین در واقع فناوری است که با ثبت غیرمتمرکز داده‌ها باعث بالا رفتن امنیت نگهداری آنها می‌شود. کاربرد IPFS در بلاکچین این است که فایل و اطلاعاتی که قرار است در بلاکچین ذخیره شوند به جای اینکه روی هاست یا سرور آپلود کنیم روی شبکه IPFS آپلود می‌کنیم که یک سری هارد با سرعت بالا هستند که به اشتراک گذاشته می‌شوند. در واقع هر عضو در این سیستم هارد خود را به اشتراک می‌گذارد. این شبکه یک شبکه غیرمتمرکز است. این غیرمتمرکز بودن باعث می‌شود که اطلاعات آپلود شده در این شبکه در اختیار شخص یا ارگان خاصی نباشد و به صورت توزیع شده باشد.
این اطلاعات به صورت رمزنگاری شده ذخیره می‌شوند و به همین دلیل قابل هک کردن نیستند و سرعت انتقال اطلاعات نیز به علت توزیع داده‌ها و غیرمتمرکز بودنشان بالاست. هر چه تعداد اعضا یا به اصطلاح نودها در این شبکه زیاد شود قدرت شبکه افزایش پیدا می‌کند و دچار مشکل نیز نخواهد شد و اگر نودی از بین برود جای نگرانی ندارد چرا که این اطلاعات روی نودهای دیگر وجود دارد. هر نودی که در این شبکه اطلاعات را حفظ و نگهداری می‌کند به عنوان پاداش ارز دیجیتال دریافت می‌کند. این ارز دیجیتال به مرور زمان ارزشمند می‌شود و همین مسئله باعث تشویق سایرین می‌شود تا به این شبکه بپیوندند.
سخن پایانی
سیستم ذخیره‌سازی غیرمتمرکز محتوا یا IPFS یک فناوری جدید است و نحوه انتقال فایل را متحول کرده است. در این سیستم نیاز به وجود سرور مرکزی برای ذخیره اطلاعات حذف شده و ساختار اینترنت به شکل غیرمتمرکز و امن تبدیل می‌شود که اطلاعات در آن به صورت همتا به همتا به اشتراک گذاشته می‌شود. کاربرد این فناوری در بلاکچین این است که اطلاعات ذخیره شده در اختیار تمام نودها است و نه در اختیار یک سازمان یا شخص خاص و این باعث غیرقابل هک شدن و امنیت بالای اطلاعات می‌شود و سرعت انتقال داده‌ها نیز بالاست. در این مقاله سعی کردیم تا خدمتتان عرض کنیم که IPFS چیست و چه کاربردی در بلاکچین دارد امیدواریم که سودمند واقع شود.
