در مقاله قبلی درباره اینکه “هایپرلجر چیست؟” صحبت کردیم و هایپرلجر و پروژه های مختلف آن را بررسی کردیم. در این مقاله سعی می کنیم به بررسی یکی از پروژه های هایپرلجر یعنی هایپرلجر فابریک بپردازیم. اگر برای شما این مورد سوال شده است که هایپرلجر فابریک چیست و چگونه کار می کند با ادامه مطالب همراه ما باشید.
هایپرلجر فابریک چیست؟ (Hyperledger Fabric)
هایپرلجر فابریک (Hyperledger Fabric) یک چارچوب بلاک چین ماژولار است که به عنوان پایه ای برای توسعه محصولات، راه حل ها و برنامه های مبتنی بر بلاک چین با استفاده از اجزای plug-and-play که با هدف استفاده در شرکت های خصوصی ایجاد می شوند، عمل می کند.
قبل از شروع مطالعه این مقاله بهتر است برای آشنایی بیشتر مقاله “هایپرلجر چیست ” را بخوانید و در ادامه قبل از ورود به توضیح اینکه هایپرلجر فابریک چیست و چه کاربردهایی دارد بایستی چند تعریف کلی درباره این موضوع را با هم مرور کنیم:
هایپرلجر(Hyperledger) یک چارچوب دفتر کل توزیع شده منبع باز است که توسط بنیاد لینوکس در دسامبر 2016 راه اندازی شد.
فابریک (Fabric) یک پلت فرم بسیار مدولار و غیرمتمرکز با فناوری دفتر کل (decentralized ledger technology (DLT)) است که توسط IBM برای استفاده در شرکت های صنعتی طراحی شده است.
از آنجایی که هایپرلجر فابریک خصوصی است و برای دسترسی نیاز به مجوز دارد، کسب و کارها می توانند اطلاعات را جدا کنند (اطلاعاتی مانند قیمت ها). به علاوه می توان تراکنش ها را افزایش داد زیرا تعداد گره ها در شبکه کاهش می یابد.
نسخه دوم هایپرلجر فابریک (Fabric 2.0) در ژانویه 2020 منتشر شد. ویژگی های اصلی این نسخه تراکنش های سریع تر، فناوری قراردادهای هوشمند به روز شده و به اشتراک گذاری داده های ساده است.
هایپرلجر فابریک توسط Digital Asset و IBM راه‌اندازی و تأسیس شده است. می توان گفت هایپرلجر فابریک به عنوان یک سرمایه‌گذاری مشترک بین صنعت و کسب و کارهای مختلف ظهور کرده است که در حال حاضر توسط بنیاد لینوکس میزبانی می‌شود.
در میان چندین پروژه هایپرلجر، پروژه هایپرلجر فابریک اولین پروژه ای است که از مرحله توسعه خارج شد و در مارس 2017 به مرحله “فعال” رسید.
چرا هایپرلجر فابریک ؟ ویژگی های Fabric
از آنجایی که هایپرلجر فابریک در جامعه منبع باز با تمرکز بر موارد استفاده سازمانی به بلوغ رسیده است، برای پشتیبانی از ویژگی ها و عملیات تولیدی مورد نیاز کسب و کارها و شرکت ها تکامل یافته است. در اینجا چند مورد از ویژگی هایی است که Fabric را نسبت به سایر فناوری های دفتر کل توزیع شده منحصر به فرد می کند:
- معماری ماژولار و مبتنی بر پروتکل اجازه (Permissioned)
- مدل تایید انعطاف پذیر برای دستیابی به اجماع در بین سازمان های در حال معامله و تراکنش
- اجماع قابل اتصال برای سفارش تراکنش و توزیع بلوک
- مدل قرارداد هوشمند باز – انعطاف پذیری برای پشتیبانی از مدل های مختلف داده (مدل حساب، مدل UTXO، داده های ساخت یافته، داده های بدون ساختار و غیره)
- حریم خصوصی داده ها – جداسازی کامل تراکنش با استفاده از “کانال ها”، یا به اشتراک گذاری داده های خصوصی بر اساس نیاز به دانستن با استفاده از “مجموعه های” داده های خصوصی
هایپرلجر فابریک چگونه کار می کند؟
شبکه‌های بلاک چین سنتی نمی‌توانند از تراکنش‌های خصوصی و قراردادهای محرمانه که برای کسب‌وکارها اهمیت بالایی دارند، پشتیبانی کنند. هایپرلجر فابریک در پاسخ به این موضوع به عنوان پایه ای ماژولار، مقیاس پذیر و ایمن برای ارائه راه حل های بلاک چین صنعتی طراحی شده است.
به زبانی ساده می توان گفت که هایپرلجر فابریک موتور منبع باز برای عملیات بلاک چین است و مهم ترین ویژگی های موردنیاز در ارزیابی و استفاده از بلاک چین در تجارت و کسب و کار را برعهده دارد.
در شبکه‌های صنعتی خصوصی، هویت قابل تأیید یک شرکت‌کننده یک نیاز اولیه است. هایپرلجر فابریک از عضویت بر اساس مجوز پشتیبانی می کند. همه شرکت کنندگان شبکه باید دارای هویت شناخته شده باشند.
بسیاری از بخش‌های تجاری، مانند کسب و کارهای مرتبط با مراقبت‌های بهداشتی و یا سرمایه گذاری و امور مالی، تحت قوانین حفاظت از داده‌ها هستند که حفظ داده‌های مربوط به شرکت‌کنندگان مختلف و دسترسی مربوطه آنها به نقاط مختلف داده را الزامی می‌کند. هایپرلجر فابریک از چنین عضویت مبتنی بر مجوز پشتیبانی می کند.
معماری ماژولار هایپرلجر فابریک چیست؟
معماری ماژولار هایپرلجر فابریک فرآیند پردازش تراکنش را به سه مرحله مختلف تقسیم بندی می کند. قراردادهای هوشمند به نام Chaincode که شامل پردازش منطقی توزیع شده و توافق سیستم، سفارش تراکنش، و اعتبارسنجی و تعهد تراکنش است.
این جداسازی مزایای متعددی را ارائه می دهد که به ذکر آن ها می پردازیم.
- اولین مورد می توان به کاهش تعداد سطوح اعتماد و راستی‌آزمایی که شبکه و پردازش را بدون درهم ریختگی نگه می‌دارد اشاره کرد.
- مورد بعدی بهبود مقیاس پذیری شبکه می باشد.
- مزیت دیگر می توان عملکرد کلی بهتر را نام برد.
علاوه بر این، پشتیبانی هایپرلجر فابریک از plug-and-play اجزای مختلف امکان استفاده مجدد آسان از ویژگی‌های موجود و ادغام آماده ماژول‌های مختلف را فراهم می‌کند. برای مثال، اگر تابعی از قبل وجود داشته باشد که هویت شرکت‌کننده را تأیید می‌کند، یک شبکه در سطح سازمانی به جای ساختن همان عملکرد از ابتدا باید این ماژول موجود را وصل کند و دوباره از آن استفاده کند.
شرکت کنندگان در شبکه سه نقش متمایز دارند:
- گره های تایید کننده (Endorser)
- اقدام کننده (Committer)
- توافق کننده ها (Consenter)
به طور خلاصه، بر اساس خط مشی های از پیش تعریف شده تأیید، پیشنهاد تراکنش به گره تأیید کننده (Endorser) ارائه می شود. پس از تأییدهای کافی توسط گره های تأییدکنندگان، دسته یا بلوکی از تراکنش ها به گره های کامیتر و یا اقدام کننده ها (Committer) تحویل داده می شود. گره های کامیتر خط مشی تأیید کننده ها را بررسی و اگر هیچ تراکنش متناقضی وجود ندارد، اعتبارسنجی را انجام می دهند. پس از انجام هر دو بررسی ، تراکنش ها به دفتر کل فرستاده می شوند.
از آنجایی که فقط دستورالعمل‌های تأیید مانند امضاها و مجموعه خواندن و نوشتن ها در سراسر شبکه ارسال می‌شوند، مقیاس‌پذیری و عملکرد شبکه افزایش می‌یابد. فقط گره های تایید کنندگان و اقدام کنندگان به تراکنش ها دسترسی دارند و امنیت با دسترسی تعداد کمتری از شرکت کنندگان به نقاط داده کلیدی بهبود می یابد.
نمونه های هایپرلجر فابریک چیست؟
فرض کنید سازنده ای وجود دارد که می خواهد شکلات ها را به یک خرده فروش خاص یا بازار خرده فروشان (یعنی همه خرده فروشان ایالات متحده) با قیمتی خاص ارسال کند اما نمی خواهد آن قیمت را در بازارهای دیگر (یعنی خرده فروشان چینی) فاش کند.
از آنجایی که جابجایی محصول ممکن است طرف های دیگری مانند گمرک، شرکت حمل و نقل و بانک تامین مالی را درگیر کند، در صورت استفاده از نسخه پایه فناوری بلاک چین برای پشتیبانی از این تراکنش، قیمت خصوصی ممکن است برای همه طرف های درگیر فاش شود.
هایپرلجرفابریک با خصوصی نگه داشتن تراکنش های خصوصی در شبکه به این موضوع می پردازد. فقط شرکت کنندگانی که نیاز به دانستن دارند از جزئیات لازم آگاه هستند. پارتیشن بندی داده ها در بلاکچین اجازه می دهد تا نقاط داده خاص فقط برای طرف هایی که نیاز به دانستن دارند در دسترس باشد.
نقدهای هایپرلجر فابریک چیست؟
بالاترین حد شور و شوق رمزنگاری در سال 2018 پس از سقوط قیمت بیت کوین (که در 17 دسامبر 2017 به اوج خود رسید) شکست. ادعاهای بیش از حد خوش بینانه در مورد ارزش فناوری جدید با شک و تردید جایگزین شد و فناوری های مرتبط از جمله هایپرلجر نیز از این شک و تردید رنج برد.
رقبای هایپرلجر فابریک چیست؟
هایپرلجرفابریک (Hyperledger Fabric) با سایر پروژه های هایپرلجر مانند پروژه های Iroha، Indy و Sawtooth رقابت می کند. همچنین با Corda R3 که یک DLT خصوصی و مبتنی بر مجوز است نیز رقابت می کند.
شرکت خدمات بلاک چین Chainstack مقاله ای را در ژانویه 2020 منتشر کرد که نشان می دهد توسعه در Corda از نظر تاریخی بالاتر از توسعه در Fabric بوده است، اگرچه توسعه Fabric در سه ماهه سوم 2019 با تغییر Fabric به GitHub از Corda گذشت.
گزارش Chainstack نشان می‌دهد که در حالی که تعداد توسعه‌دهندگانی که روی Fabric کار می‌کنند سه برابر است، توسعه‌دهندگان Corda بیش از دو برابر بیشتر کدها را به اشتراک گذاشته‌اند و توسعه‌دهندگان Fabric کد بسیار کمتری را به ازای هر توسعه‌دهنده نسبت به توسعه‌دهندگان Corda ارسال می‌کنند.
هایپرلجر فابریک بلاک چین نیست
چندین مقاله در انتقاد از هایپرلجر فابریک اشاره می‌کند که یک بلاک چین خصوصی و مبتنی بر مجوز با ویژگی‌های هایپرلجرفابریک یک بلاک چین نیست. فناوری‌های غیر بلاک چینی کنونی بسیار ارزان‌تر هستند و همان میزان امنیت را ارائه می‌دهند. استوارت پوپجی (Stuart Popejoy)، از Cointelegraph، این مورد را اینگونه بیان می کند:
معماری Fabric (هایپرلجرفابریک) بسیار پیچیده‌تر از هر پلتفرم بلاک چین است و در عین حال در برابر دستکاری و حملات ایمن کمتری دارد. شما فکر می کنید که یک بلاک چین “خصوصی” حداقل مقیاس پذیری و عملکرد را ارائه می دهد، اما Fabric در اینجا نیز شکست می خورد. به بیان ساده، طرح های آزمایشی ساخته شده بر روی Fabric با استقرار پیچیده و ناامن مواجه خواهند شد که نمی توانند با کسب و کارشان مقیاس شوند.
هایپرلجرفابریک نیز به دلیل عدم انعطاف پذیری مورد انتقاد قرار گرفته است. تیمی از محققان از دانشگاه سوربن در پاریس (Sorbonne) و CSIRO – Data61، آژانس ملی علمی استرالیا، دریافتند که تاخیرهای شبکه باعث کاهش قابل توجه قابلیت اطمینان در هایپرلجر فابریک می شود: ” در بررسی هایمان نشان دادیم که با تاخیر انتشار بلوک، هایپرلجرفابریک ارائه سازگاری کافی را در محیط های بحرانی مستقر تضمین نمی کند.”
در ژانویه 2020، Hyperledger Fabric 2.0 برای رفع برخی از انتقادات موجود منتشر شد.
به گفته ران میلر (Ron Miller) در Techcrunch، “بزرگترین به روز رسانی ها شامل توافق اجباری بین طرفین قبل از افزودن هرگونه داده جدید به دفتر کل است که به عنوان حاکمیت غیرمتمرکز قراردادهای هوشمند شناخته می شود.”
اگرچه این به‌روزرسانی تغییر بزرگی نیست و تنها تغییری جرئی در سادگی یا کاربردی بودن فابریک است اما نشان می‌دهد که پیشرفت در صنعت ارزهای دیجیتال فراتر از اشتیاق مفرط رمزنگاری که در سال 2018 رخ داد، ادامه دارد. طی پنج تا ده سال آینده، انتظار می رود که تکنولوژی بلاک چین بدون شک استفاده مناسب خود را در زمینه های مختلف و کسب و کار متفاوت پیدا کند.
