شاخص جریان نقدینگی (Money Flow Index - MFI): تعریف و کاربردها

شاخص جریان نقدینگی (MFI) یک ابزار تحلیل تکنیکال است که به معامله گران کمک می کند میزان ورود و خروج پول به یک دارایی را در یک بازه زمانی خاص اندازه گیری کنند. این اندیکاتور که مشابه RSI است اما با وزن دهی حجم، داده های قیمت و حجم را ترکیب کرده و به شناسایی شرایط اشباع خرید و فروش کمک می کند. با استفاده از MFI، معامله گران می توانند تغییرات روند، واگرایی ها و نقاط بازگشت قیمت را پیش بینی کنند.

اندیکاتورهای تکنیکال مبتنی بر مومنتوم، ابزارهایی برای اندازه گیری سرعت تغییرات قیمت یا حجم معاملات هستند که به معامله گران این امکان را می دهند تا قدرت روند و نقاط بازگشت احتمالی را شناسایی کنند.

پیشنهاد ویژه: پکیج آموزش برنامه نویسی بلاکچین

شاخص جریان نقدینگی (MFI) چیست؟

شاخص جریان نقدینگی (MFI) یک ابزار برای تحلیل بازار است که به کمک آن می توان فشار خرید و فروش را تشخیص داد. این شاخص با ترکیب داده های قیمت و حجم به معامله‌گران کمک می‌کند تا اطلاعات دقیق تری نسبت به شاخص های دیگر مانند RSI بدست آورند. MFI در محدوده 0 تا 100 نوسان می کند.

• اگر MFI بیشتر از 80 باشد، نشان‌دهنده این است که دارایی وارد وضعیت اشباع خرید شده و ممکن است قیمت کاهش یابد. به عبارت دیگر، بازار بیش از حد خریداری شده است.
• اگر MFI کمتر از 20 باشد، نشان‌دهنده اشباع فروش است و احتمال این که قیمت دوباره بالا برود وجود دارد. این یعنی فشار فروش زیاد شده و ممکن است قیمت تغییر جهت دهد.

علاوه بر این MFI به شناسایی واگرایی‌ها کمک می‌کند. مثلاً اگر قیمت در حال افزایش باشد، اما MFI کاهش یابد، این می‌تواند نشانه‌ای از ضعیف شدن روند صعودی و احتمال کاهش قیمت باشد. همینطور واگرایی معکوس می‌تواند نشان‌دهنده احتمال بازگشت قیمت به سمت بالا باشد.

پیشنهاد مطالعه: اندیکاتور استوکاستیک

فرمول محاسبه MFI

محاسبه MFI شامل چند مرحله است:

مرحله 1: محاسبه قیمت میانگین (Typical Price - TP)

TP = ( High + Low + Close )/3 ​

• High: The highest price in the period.
• Low: The lowest price in the period.
• Close: The closing price of the period.

مرحله 2: محاسبه جریان نقدینگی خام (Raw Money Flow - RMF)

RMF = TP × Volume

مرحله 3: تفکیک جریان نقدینگی مثبت و منفی

• جریان نقدینگی مثبت: اگر قیمت میانگین (TP) فعلی بیشتر از TP دوره قبلی باشد.
• جریان نقدینگی منفی: اگر TP فعلی کمتر از TP دوره قبلی باشد.

مرحله 4: محاسبه نسبت جریان نقدینگی (Money Flow Ratio - MFR)

MFR = Negative Money Flow (sum over n periods) / Positive Money Flow (sum over n periods) ​

MFR = جمع جریان نقدینگی منفی در n دوره تقسیم بر جمع جریان نقدینگی مثبت در n دوره ​

مرحله 5: محاسبه شاخص جریان نقدینگی (MFI)

MFI = 100 −(100)/( 1 + MFR) ​

پیشنهاد مطالعه: اندیکاتور MACD (Moving Average Convergence Divergence)

کاربردهای MFI در تحلیل بازار

شاخص جریان نقدینگی (MFI)  به معامله ‌گران کمک می ‌کند تا فشار خرید و فروش را با ترکیب داده‌ های قیمت و حجم شناسایی کنند. این اندیکاتور به شناسایی شرایط اشباع خرید و فروش، واگرایی‌ ها و پیش ‌بینی نقاط بازگشت قیمت کمک می ‌کند.

شناسایی شرایط اشباع خرید و فروش

• اشباع خرید: وقتی مقدار MFI بالاتر از 80 باشد، نشان می دهد که بازار در شرایط اشباع خرید قرار دارد. این یعنی قیمت ها به شدت بالا رفته اند و احتمالاً بعد از این شاهد کاهش قیمت خواهیم بود. این زمان خوبی برای فروش یا کاهش موقعیت های خرید است.
• اشباع فروش: اگر مقدار MFI کمتر از 20 باشد، یعنی بازار در شرایط اشباع فروش قرار دارد. در این حالت، قیمت ها به شدت کاهش یافته اند و احتمالاً بعد از این شاهد بازگشت قیمت ها به سمت بالا خواهیم بود. این زمان خوبی برای خرید دارایی است.

شناسایی واگرایی ها

• واگرایی صعودی: این زمانی است که قیمت ها کف های پایین تری می سازند اما MFI کف های بالاتری می سازد. این نشان می دهد که فشار فروش کم شده و احتمال بازگشت روند به سمت بالا وجود دارد.
• واگرایی نزولی: زمانی که قیمت ها سقف های بالاتری می سازند اما MFI سقف های پایین تری می سازد، نشان دهنده این است که روند صعودی ضعیف شده و احتمال کاهش قیمت وجود دارد.

تایید روند

• تایید روند صعودی: اگر MFI در حال افزایش است، یعنی فشار خرید در بازار زیاد شده و قیمت ها به سمت بالا حرکت خواهند کرد. این به معنی ادامه روند صعودی است.
• تایید روند نزولی: اگر MFI در حال کاهش است، این نشان می دهد که فشار فروش در بازار زیاد شده و قیمت ها احتمالاً به سمت پایین ادامه خواهند یافت.

شناسایی شکست ها

زمانی که MFI به طور ناگهانی از محدوده اشباع خرید یا فروش خارج می شود، ممکن است نشان دهنده تغییر قیمت در همان جهت باشد. برای مثال، اگر MFI از بالای 80 به پایین بیاید، احتمالاً شاهد کاهش قیمت خواهیم بود. اگر MFI از پایین 20 به بالا بیاید، احتمالاً شاهد بازگشت روند صعودی خواهیم بود.

پیشنهاد مطالعه: شاخص قدرت نسبی (RSI) چیست؟

مزایای شاخص جریان نقدینگی

شاخص جریان نقدینگی (MFI) مزایای زیادی دارد که آن را به ابزاری مفید در تحلیل بازار تبدیل می کند. یکی از مهم ترین مزایای آن ترکیب قیمت و حجم است که به معامله گران این امکان را می دهد که نه تنها تغییرات قیمت بلکه حجم معاملات را هم در نظر بگیرند. این ویژگی باعث می شود تحلیل های بهتری از فشار خرید و فروش در بازار به دست آید. MFI همچنین به عنوان یک اندیکاتور پیشرو عمل می کند و می تواند تغییرات روند را پیش از وقوع آن ها شناسایی کند. این قابلیت به معامله گران کمک می کند تا به موقع از تغییرات بازار مطلع شوند و تصمیمات بهتری بگیرند. علاوه بر این کاربرد گسترده ای دارد و می توان از آن برای تحلیل انواع دارایی ها از جمله سهام، فارکس و کالاها استفاده کرد.

محدودیت‌های شاخص جریان نقدینگی

 شاخص جریان نقدینگی محدودیت هایی نیز دارد. یکی از این محدودیت ها این است که در بازارهای کم حجم یا بی ثبات، ممکن است MFI سیگنال های نادرستی بدهد. در این شرایط، تحلیل ها ممکن است به نتیجه دقیقی نرسند و اشتباهات معاملاتی ایجاد کنند. همچنین سطوح 80 و 20 که معمولاً برای شناسایی اشباع خرید و فروش استفاده می شوند، همیشه نشان دهنده وضعیت واقعی بازار نیستند و ممکن است در بعضی موارد قابل اعتماد نباشند. علاوه بر این همانند بسیاری از اندیکاتورها، MFI گاهی با کمی تاخیر نسبت به تغییرات سریع بازار عمل می کند، که می تواند باعث از دست رفتن فرصت های معاملاتی شود. بنابراین برای استفاده موثر از MFI، معامله گران باید این محدودیت ها را در نظر بگیرند و از آن در ترکیب با سایر ابزارهای تحلیلی استفاده کنند.

پیشنهاد مطالعه: شاخص کانال کالا (Commodity Channel Index - CCI)

چگونه MFI را در پلتفرم‌های معاملاتی استفاده کنیم؟

اکثر پلتفرم های معاملاتی مانند MetaTrader، TradingView و ThinkorSwim امکان استفاده از MFI را به عنوان یک اندیکاتور پیش فرض در اختیار معامله گران قرار می دهند. برای شروع، ابتدا به بخش اندیکاتورها در پلتفرم معاملاتی خود بروید و سپس MFI را انتخاب کنید. این اندیکاتور معمولاً در فهرست اندیکاتورهای مومنتوم قرار دارد و می توانید آن را به راحتی به نمودار اضافه کنید.

تنظیم دوره زمانی MFI

مقدار پیش فرض دوره زمانی برای MFI معمولاً 14 است. این دوره نشان دهنده تعداد کندل هایی است که برای محاسبه شاخص استفاده می شود. اما بسته به استراتژی معاملاتی خود، ممکن است بخواهید این مقدار را تغییر دهید. برای مثال، در بازارهای پرنوسان ممکن است نیاز به استفاده از دوره کوتاه تر داشته باشید تا تغییرات سریع تر را شناسایی کنید، در حالی که در بازارهای آرام و با روندهای بلندمدت، ممکن است دوره های طولانی تری مانند 21 یا 30 روز مناسب تر باشد. تنظیم دوره زمانی باید با توجه به سبک و استراتژی معاملاتی شما انتخاب شود.

تحلیل نمودار با استفاده از MFI

پس از اضافه کردن MFI به نمودار، نوبت به تحلیل آن می رسد. در این مرحله، باید به ویژگی های مختلف نمودار توجه کنید تا سیگنال های معتبر را شناسایی کنید. MFI به طور معمول در یک محدوده 0 تا 100 حرکت می کند، بنابراین می توانید به محدوده های اشباع خرید و اشباع فروش توجه کنید:

• اشباع خرید: زمانی که MFI بالای 80 باشد، نشان دهنده اشباع خرید است و احتمالاً قیمت در آینده دچار اصلاح خواهد شد.
• اشباع فروش: زمانی که MFI زیر 20 باشد، نشان دهنده اشباع فروش است و احتمال بازگشت قیمت به سمت بالا وجود دارد.

همچنین باید به واگرایی ها توجه کنید:

• واگرایی صعودی: زمانی که قیمت کف های پایین تر ایجاد می کند ولی MFI کف های بالاتری ایجاد می کند، این می تواند نشان دهنده بازگشت روند صعودی باشد.
• واگرایی نزولی: زمانی که قیمت سقف های بالاتر ایجاد می کند ولی MFI سقف های پایین تر ایجاد می کند، این می تواند نشان دهنده ضعف در روند صعودی و احتمال کاهش قیمت باشد.

تایید روند با استفاده از MFI

یکی از کاربردهای مهم MFI، تایید روند موجود در بازار است. زمانی که MFI در حال افزایش است و همزمان قیمت در حال افزایش است، این نشان دهنده فشار خرید قوی و تایید روند صعودی است. برعکس، زمانی که MFI در حال کاهش است و قیمت نیز در حال کاهش است، این نشان دهنده فشار فروش قوی و تایید روند نزولی است. بنابراین می توانید از MFI برای تایید روند بازار استفاده کنید و در نتیجه تصمیمات بهتری برای ورود یا خروج از بازار بگیرید.

شناسایی شکست ها

MFI می تواند به شما کمک کند تا شکست های قیمتی را شناسایی کنید. زمانی که MFI از محدوده اشباع خرید یا فروش به طور ناگهانی خارج می شود، این می تواند نشان دهنده یک شکست قیمتی در همان جهت باشد. به عنوان مثال، اگر MFI به طور سریع از محدوده اشباع خرید (بالای 80) به زیر آن حرکت کند، ممکن است نشان دهنده یک تغییر روند نزولی باشد. مشابه این حالت در محدوده اشباع فروش (زیر 20) نیز قابل مشاهده است که نشان دهنده احتمال شروع روند صعودی است.

پیشنهاد مطالعه: اسیلاتورها در تحلیل تکنیکال

ترکیب MFI با سایر اندیکاتورها

در این بخش ترکیب MFI با سایر اندیکاتورها را بررسی می کنیم:

ترکیب MFI با RSI برای تایید شرایط اشباع خرید و فروش

شاخص قدرت نسبی (RSI) یک اندیکاتور معروف است که برای شناسایی شرایط اشباع خرید و فروش در بازار استفاده می شود. زمانی که مقدار RSI بالاتر از 70 باشد، این نشان دهنده شرایط اشباع خرید است و زمانی که کمتر از 30 باشد، به معنای اشباع فروش است. حالا اگر MFI و RSI همزمان سیگنال مشابهی بدهند، این سیگنال قدرت بیشتری دارد. به طور مثال، اگر مقدار MFI بالای 80 باشد (اشباع خرید) و همزمان RSI نیز به بالای 70 برسد، این نشان دهنده این است که بازار ممکن است به زودی دچار اصلاح شود و قیمت کاهش یابد. به همین ترتیب، زمانی که MFI کمتر از 20 باشد (اشباع فروش) و RSI هم به زیر 30 برسد، می تواند نشان دهنده این باشد که قیمت احتمالاً به زودی افزایش خواهد یافت. ترکیب این دو اندیکاتور به شما کمک می کند تا سیگنال های معتبرتر و مطمئن تری برای ورود یا خروج از بازار پیدا کنید.

ترکیب MFI با MACD برای شناسایی تغییرات روند

یکی دیگر از اندیکاتورهای مهم برای تحلیل روند، MACD (میانگین متحرک همگرایی-واگرایی) است. MACD تغییرات روند بازار را شناسایی می کند و به معامله گران کمک می کند تا از نقاط آغاز و پایان روند آگاه شوند. وقتی که MFI با MACD ترکیب می شود، می توان سیگنال های قوی تری برای شناسایی تغییرات روند بازار دریافت کرد. به طور مثال، زمانی که MFI نشان دهنده فشار خرید زیاد است و MACD نیز نشان دهنده شروع یک روند صعودی است، می توان به راحتی پیش بینی کرد که روند صعودی ادامه پیدا خواهد کرد. از سوی دیگر، اگر MFI سیگنال اشباع خرید و MACD سیگنال واگرایی نزولی بدهد، احتمال تغییر روند به سمت پایین وجود دارد. این ترکیب می تواند به معامله گران کمک کند تا از تغییرات روند بازار قبل از وقوع آن ها مطلع شوند و تصمیمات بهتری بگیرند.

ترکیب MFI با Bollinger Bands برای شناسایی شکست های قیمتی

Bollinger Bands یکی از اندیکاتورهایی است که برای شناسایی نقاط شکست قیمت در بازار استفاده می شود. این اندیکاتور شامل سه خط است: خط میانه که معمولاً میانگین متحرک ساده است، و دو خط بیرونی که بر اساس انحراف معیار از خط میانه تعیین می شود. زمانی که قیمت به یکی از این خطوط بیرونی برخورد می کند، می تواند نشان دهنده شروع یک حرکت قوی در همان جهت باشد. حالا اگر این سیگنال ها با MFI ترکیب شوند، می توانیم نقاط دقیق تری برای شناسایی شکست ها پیدا کنیم. به عنوان مثال، اگر قیمت به خط بالایی Bollinger Bands برخورد کند و همزمان MFI نشان دهنده اشباع خرید باشد، این می تواند سیگنالی برای بازگشت قیمت یا اصلاح باشد. از سوی دیگر، اگر قیمت به خط پایینی Bollinger Bands برخورد کند و MFI سیگنال اشباع فروش را بدهد، احتمال دارد که روند به سمت بالا تغییر کند. این ترکیب می تواند به شما کمک کند که نقاط شکست را با دقت بالاتری شناسایی کنید و از آن ها بهره برداری کنید.

ترکیب MFI با دیگر اندیکاتورها مانند RSI، MACD و Bollinger Bands می تواند به شما کمک کند که تحلیل های دقیق تری از بازار داشته باشید. استفاده از این ترکیب ها می تواند سیگنال های معاملاتی معتبرتری به شما ارائه دهد و به شما این امکان را می دهد که تصمیمات بهتری در مورد خرید و فروش بگیرید. به یاد داشته باشید که هیچ اندیکاتوری به تنهایی کافی نیست و بهتر است همیشه ترکیب چندین اندیکاتور را برای تحلیل دقیق تر بازار استفاده کنید.

پیشنهاد مطالعه: میانگین متحرک در ارزهای دیجیتال

کلام آخر

شاخص جریان نقدینگی (MFI) ابزاری کارآمد برای شناسایی تغییرات در روند بازار و تحلیل فشار خرید و فروش است. با استفاده از این اندیکاتور، معامله گران می توانند تصمیمات معاملاتی هوشمندانه تری بگیرند و نقاط ورود و خروج بهتری شناسایی کنند. ترکیب MFI با سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال می تواند دقت تحلیل ها را افزایش دهد و به بهبود استراتژی های معاملاتی کمک کند.