الگوهای چند کندلی (Multiple Candlestick Patterns)

بازارهای مالی همیشه در حال نوسان هستند، معامله گران باید به دنبال روش هایی باشند که بتوانند تغییرات روند را تشخیص دهند و تصمیمات بهتری بگیرند. یکی از ابزارهای مفید در این زمینه الگوهای چند کندلی است. این الگوها از ترکیب دو یا چند کندل به وجود می آیند و نسبت به الگوهای تک کندلی، سیگنال های قوی تر و مطمئن تری ارائه می دهند. با یادگیری این الگوها، معامله گران می توانند نقاط ورود و خروج مناسبی را برای معاملات خود پیدا کرده و ریسک های احتمالی را کاهش دهند. در این مقاله با مهم ترین الگوهای چند کندلی آشنا می شویم و بررسی می کنیم که چگونه می توان از آن ها در تحلیل تکنیکال استفاده کرد.

الگوهای چند کندلی چیست و چرا اهمیت دارند؟

الگوهای چند کندلی ترکیبی از دو یا چند کندل هستند که در کنار هم معنا پیدا می کنند. این الگوها معمولا در نقاط مهم بازار مانند پایان روندهای صعودی یا نزولی ظاهر می شوند و می توانند نشان دهنده ادامه یا تغییر روند باشند. معامله گران با شناخت این الگوها می توانند تصمیمات بهتری برای ورود و خروج از معاملات بگیرند و ریسک های خود را کاهش دهند.

نکات مهم در تحلیل الگوهای چند کندلی

برای استفاده بهتر از این الگوها باید به چند نکته مهم توجه کرد که روی اعتبار و دقت آن ها تاثیر می گذارد:

۱. ترتیب و شکل کندل ها

نحوه قرار گرفتن کندل ها در کنار هم اهمیت زیادی دارد. بعضی از الگوها زمانی معتبر هستند که کندل های آن ها به ترتیب خاصی شکل بگیرند. مثلا در الگوی «هارامی»، کندل دوم باید درون بدنه کندل اول قرار بگیرد، در غیر این صورت این الگو معتبر نخواهد بود.

۲. محل تشکیل الگو در نمودار

یکی از نکات مهم در تحلیل این الگوها توجه به موقعیت آن ها در روند بازار است. بعضی از الگوها فقط در پایان یک روند نزولی یا صعودی اعتبار دارند. اگر این الگوها در جای اشتباهی از نمودار ظاهر شوند، ممکن است سیگنال های نادرستی به معامله گر بدهند. مثلا اگر الگویی که نشانه تغییر روند است، وسط یک روند قوی دیده شود، ممکن است باعث تصمیم گیری اشتباه شود.

۳. تایید الگو با ابزارهای دیگر

الگوهای کندلی به تنهایی همیشه دقیق نیستند و بهتر است در کنار ابزارهای دیگر تحلیل شوند. بعضی از ابزارهای مفید برای تایید این الگوها عبارتند از:

1.    اندیکاتورها: مثل RSI، MACD و میانگین های متحرک که قدرت روند را نشان می دهند.
2.    حجم معاملات: تغییرات حجم معاملات در کنار یک الگوی کندلی می تواند اعتبار آن را تایید کند. مثلا اگر یک الگوی بازگشتی همراه با افزایش حجم معاملات باشد، احتمال تغییر روند بیشتر می شود.
3.    سطوح حمایت و مقاومت: این نقاط مهمی در نمودار هستند که بیشتر الگوهای کندلی در نزدیکی آن ها شکل می گیرند. بررسی این سطوح به معامله گران کمک می کند بفهمند که آیا الگو معتبر است یا نه.

انواع الگوهای چند کندلی

الگوهای چند کندلی به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

1.    الگوهای بازگشتی (Reversal Patterns): این الگوها نشان دهنده تغییر روند بازار هستند.
2.    الگوهای ادامه دهنده (Continuation Patterns): این الگوها نشان دهنده ادامه روند فعلی بازار هستند.

  الگوهای بازگشتی

الگوهای بازگشتی وقتی ظاهر می شوند که روند فعلی بازار در حال تغییر است و ممکن است روند جدیدی شروع شود. الگوهای بازگشتی به معامله گرها کمک می کنند تا زمان دقیق تغییر جهت بازار را تشخیص دهند. این الگوها معمولا در انتهای روندهای صعودی یا نزولی ظاهر می شوند و نشان می دهند که بازار قرار است به یک روند مخالف برگردد. این الگو می تواند برای معامله گران سیگنالی برای خرید یا فروش باشد. البته برای اطمینان بیشتر بهتر است از ابزارهای دیگر تحلیل تکنیکال مانند اندیکاتورها و حجم معاملات هم استفاده شود تا تصمیمات دقیق تری گرفته شود. در ادامه به توضیح چند نوع از مهم‌ترین الگوهای بازگشتی می‌پردازیم:

الگوی انگلفینگ (الگوی پوشا)

الگوی انگلفینگ یکی از الگوهای مهم در تحلیل تکنیکال است که از دو کندل تشکیل می شود. در این الگو کندل دوم به طور کامل کندل اول را در بر می گیرد، به این معنی که بدنه کندل دوم تمام ناحیه قیمت کندل اول را پوشش می دهد. این الگو معمولاً نشان دهنده تغییر روند بازار است. 

انگلفینگ صعودی

اگر الگوی انگلفینگ در انتهای یک روند نزولی ظاهر شود، به آن "انگلفینگ صعودی" گفته می شود. این به این معنی است که قدرت فروش کاهش یافته و احتمالاً بازار به سمت بالا تغییر جهت می دهد. در این حالت، ممکن است روند نزولی تمام شده باشد و بازار وارد یک روند صعودی شود.

انگلفینگ نزولی

اگر این الگو در انتهای یک روند صعودی شکل بگیرد، به آن "انگلفینگ نزولی" گفته می شود. این یعنی که قدرت خرید کاهش یافته و فروشندگان کنترل بازار را در دست گرفته اند. در این موقعیت احتمالاً بازار وارد یک روند نزولی خواهد شد.

الگوی هارامی

الگوی هارامی معمولاً نشان دهنده شک و تردید در بازار می باشد. این الگو از دو کندل تشکیل شده که کندل دوم کاملاً درون بدنه کندل اول قرار می گیرد. یعنی کندل دوم کوچک تر از کندل اول است و تمام بدنه آن داخل بدنه کندل اول جا می گیرد. الگوی هارامی به معامله گران کمک می کند تا زمانی که بازار در حالت شک و تردید است، تغییرات احتمالی در روند قیمت را شناسایی کنند و تصمیمات خود را بر اساس آن بگیرند. این الگو معمولاً نشان می دهد که قدرت روند قبلی کاهش یافته و احتمال تغییر جهت بازار وجود دارد.

الگوی هارامی به دو نوع تقسیم می شود: هارامی صعودی و هارامی نزولی.

هارامی صعودی

هارامی صعودی زمانی به وجود می آید که در انتهای یک روند نزولی، کندل اول یک کندل نزولی قوی است، اما کندل دوم کوچک تر بوده و درون بدنه کندل اول قرار دارد. این الگو می تواند نشانه ای از تغییر روند به سمت بالا باشد و احتمالاً شروع یک روند صعودی را نشان می دهد.

هارامی نزولی

هارامی نزولی نیز زمانی شکل می گیرد که در انتهای یک روند صعودی، کندل اول یک کندل صعودی است و کندل دوم درون بدنه کندل اول قرار دارد. این الگو می تواند نشان دهنده تغییر جهت به سمت پایین باشد و احتمالاً آغاز یک روند نزولی را نشان می دهد.

الگوی پوشش ابر سیاه

الگوی پوشش ابر سیاه معمولاً در انتهای یک روند صعودی ظاهر می شود. این الگو از دو کندل تشکیل شده است. کندل اول یک کندل صعودی است، به این معنی که قیمت ها در حال بالا رفتن هستند. بعد از آن، کندل دوم که یک کندل نزولی است، می آید. ویژگی خاص این کندل نزولی این است که بیش از 50 درصد از بدنه کندل اول را پوشش می دهد. یعنی کندل دوم آن قدر بزرگ است که نیمی از افزایش قیمت کندل قبلی را جبران می کند.

این الگو معمولاً زمانی که در انتهای یک روند صعودی قوی شکل می گیرد، یک سیگنال نزولی است. یعنی ممکن است روند صعودی به پایان برسد و بازار شروع به کاهش قیمت کند. این الگو به معامله گران هشدار می دهد که روند صعودی ممکن است تمام شده و بازار وارد یک روند نزولی شود. اگر این الگو در انتهای یک روند صعودی بزرگ ظاهر شود، می تواند نشان دهنده تغییر جهت قیمت ها باشد. این الگو برای معامله گران می تواند یک سیگنال برای فروش یا خروج از بازار باشد، چرا که احتمال دارد روند صعودی به پایان رسیده و بازار وارد روند نزولی شود.

الگوی نفوذی

الگوی نفوذی معمولاً در انتهای یک روند نزولی شکل می گیرد. این الگو از دو کندل تشکیل شده است. کندل اول یک کندل نزولی است که نشان دهنده کاهش قیمت ها است. کندل دوم یک کندل صعودی است که ویژگی خاصی دارد: این کندل صعودی بیش از 50 درصد از بدنه کندل قبلی را پوشش می دهد. به عبارت دیگر کندل صعودی توانسته نیمی از کاهش قیمت کندل قبلی را جبران کند.

این الگو زمانی اهمیت پیدا می کند که در پایان یک روند نزولی ظاهر شود. اگر این الگو در انتهای روند نزولی شکل بگیرد، می تواند نشان دهنده این باشد که روند نزولی به پایان رسیده و بازار به سمت بالا تغییر جهت داده است. در واقع این الگو ممکن است نشان دهد که قیمت ها در حال برگشت به سمت بالا هستند و یک روند صعودی جدید شروع می شود.

الگوی نفوذی معمولاً به عنوان یک سیگنال خرید در نظر گرفته می شود. زیرا این الگو به معامله گران هشدار می دهد که ممکن است زمان تغییر جهت بازار فرا رسیده و روند صعودی شروع شده باشد. به همین دلیل این الگو به معامله گران کمک می کند تا زمان مناسب برای خرید و ورود به بازار را شناسایی کنند.

الگوهای ستاره صبحگاهی و ستاره شامگاهی

الگوهای ستاره صبحگاهی و ستاره شامگاهی جزو الگوهای مهم بازگشتی در تحلیل تکنیکال هستند که به معامله گران کمک می کنند تا تغییرات روند بازار را شناسایی کنند. این الگوها از سه کندل تشکیل شده اند و به طور کلی نشان دهنده تغییر جهت روند فعلی بازار هستند. حالا بیایید هر یک از این الگوها را به طور مفصل توضیح دهیم.

الگوی ستاره صبحگاهی Morning Star))

الگوی ستاره صبحگاهی Morning Star)) یک نشانه قوی برای برگشت از روند نزولی است. وقتی که بازار مدت طولانی در حال افت بوده، این الگو به ما بگوید شاید حالا وقتش باشد که بازار از این افت بیرون بیاید و شروع به رشد کند. این الگو سه کندل دارد:

1.    کندل اول: این کندل یک کندل نزولی بزرگ است که نشان می دهد بازار هنوز در روند نزولی قرار دارد و قیمت ها پایین تر می رود. این نشان دهنده یک افت بزرگ است.
2.    کندل دوم: این کندل کوچک است و می تواند صعودی یا نزولی باشد، ولی چیزی که مهم است این است که وقتی این کندل می آید، نشان می دهد که بازار کمی گیج است و تردید دارد. یعنی هیچ کس نمی داند که روند نزولی ادامه پیدا می کند یا نه.
3.    کندل سوم: حالا کندل سوم یک کندل صعودی بزرگ است که نصف کندل اول را پر می کند. این کندل نشان می دهد که بازار می خواهد تغییر جهت دهد و به سمت بالا می رود. این یعنی بازار ممکن است شروع به رشد کردن کند.

در واقع این الگو نشان می دهد که بعد از مدت ها افت، احتمالاً بازار از این روند نزولی خارج می شود و به سمت بالا می رود.

الگوی ستاره شامگاهی Evening Star))

الگوی ستاره شامگاهی Evening Star)) دقیقاً برعکس ستاره صبحگاهی عمل می کند. این الگو وقتی در یک روند صعودی خیلی قوی شکل می گیرد، به ما هشدار می دهد که ممکن است این رشد دیگر تمام شده باشد و بازار شروع به افت کند. این الگو هم مثل ستاره صبحگاهی از سه کندل تشکیل می شود:

1.    کندل اول: این کندل صعودی است و نشان می دهد که بازار خیلی خوب در حال رشد کردن است و قیمت ها بالا می رود.
2.    کندل دوم: این کندل کوچک است و معمولاً بازار به این نتیجه می رسد که شاید باید کمی صبر کند. این کندل نشان دهنده یک حالت تردید است. یعنی بازار هنوز نمی داند که روند صعودی ادامه پیدا می کند یا نه.
3.    کندل سوم: این کندل نزولی است و بیشتر از نصف کندل اول را پر می کند. یعنی بازار به سمت پایین شروع به حرکت می کند و به احتمال زیاد روند صعودی تمام شده باشد.

پس وقتی این الگو را می بینید، به شما هشدار می دهد که شاید دیگر وقتش باشد که روند صعودی تمام شود و بازار شروع به افت کند.

الگوهای ادامه ‌دهنده (Continuation Patterns)

این الگوها نشان ‌دهنده ادامه روند موجود هستند.

الگوی سه سرباز سفید

الگوی سه سرباز سفید (Three White Soldiers) یک الگوی صعودی است که از سه کندل متوالی صعودی تشکیل شده است. در این الگو هر کندل جدید از کندل قبلی خود بالاتر باز و بسته می شود. به این معنی که هر کندل بدن بلندتری نسبت به کندل قبلی دارد و قیمت بسته شدن هر کندل بالاتر از کندل قبلی است. این الگو نشان دهنده این است که در بازار خریداران قدرت بیشتری پیدا کرده اند و احتمالاً روند صعودی ادامه پیدا خواهد کرد.

الگوی سه سرباز سفید معمولاً پس از یک روند نزولی یا اصلاح قیمت ها ظاهر می شود و سیگنال می دهد که بازار به سمت بالا برگشته است. این الگو وقتی معتبرتر است که حجم معاملات نیز بالا باشد، چرا که این امر نشان دهنده قدرت و اعتماد بیشتر در حرکت قیمت است. پس وقتی این الگو در شرایط مناسب دیده شود، می تواند نشانه ای از فرصتی برای خرید و ورود به بازار باشد.

الگوی سه کلاغ سیاه

الگوی سه کلاغ سیاه (Three Black Crows) یک الگوی نزولی است که از سه کندل نزولی متوالی تشکیل می شود. در این الگو هر کندل جدید پایین تر از کندل قبلی باز و بسته می شود. به عبارت دیگر هر کندل جدید در پایین تر از بدنه کندل قبلی قرار دارد که نشان دهنده این است که قیمت ها به طور مداوم در حال کاهش هستند.

این الگو معمولاً بعد از یک روند صعودی یا یک اصلاح کوچک به وجود می آید و سیگنالی برای تغییر روند بازار است. وقتی این الگو شکل می گیرد، نشان می دهد که فشار فروش در بازار زیاد شده است و روند صعودی ممکن است تمام شده باشد. در واقع این الگو می تواند نشانه ای برای فروش یا خروج از بازار باشد، به خصوص اگر در پایان یک روند صعودی قوی ظاهر شود. اگر این الگو با حجم بالا همراه باشد، اعتبار آن بیشتر می شود، چرا که نشان می دهد روند نزولی ممکن است ادامه پیدا کند.

الگوی سه داخل به بالا و سه داخل به پایین

این الگوها از سه کندل ساخته شده‌اند و به معامله‌گران کمک می‌کنند تا زمان مناسب برای ورود یا خروج از بازار را شناسایی کنند.

الگوی سه داخل به بالا (Three Inside Up)

این الگو معمولاً در انتهای یک روند نزولی ظاهر می‌شود و به معامله‌گران هشدار می‌دهد که احتمالاً روند نزولی به پایان رسیده و بازار به سمت بالا حرکت خواهد کرد. این الگو شامل سه کندل است:

1.    کندل اول: یک کندل نزولی قوی است که نشان‌دهنده ادامه روند نزولی است.
2.    کندل دوم: کندل دوم کوچک است و به طور کامل در داخل بدنه کندل اول قرار دارد. این کندل نشان‌دهنده تردید در بازار است و به این معناست که فروشندگان دیگر توانایی ادامه روند نزولی را ندارند.
3.    کندل سوم: این کندل یک کندل صعودی است که نشان‌دهنده تغییر روند بازار از نزولی به صعودی است. کندل سوم معمولاً بزرگ است و تأیید می‌کند که روند صعودی آغاز شده است.

الگوی سه داخل به پایین (Three Inside Down)

این الگو برعکس الگوی سه داخل به بالا است و معمولاً در انتهای یک روند صعودی ظاهر می‌شود. این الگو نشان‌دهنده تغییر جهت بازار از صعودی به نزولی است. مانند الگوی سه داخل به بالا، این الگو هم شامل سه کندل است:

1.    کندل اول: یک کندل صعودی قوی است که نشان‌دهنده ادامه روند صعودی است.
2.    کندل دوم: کندل دوم کوچک است و داخل بدنه کندل اول قرار دارد. این کندل نیز نشان‌دهنده تردید در بازار است.
3.    کندل سوم: کندل سوم یک کندل نزولی است که به طور کامل بدنه کندل اول را پوشش می‌دهد و نشان‌دهنده تغییر روند از صعودی به نزولی است.

نحوه استفاده از الگوهای چند کندلی در تحلیل تکنیکال

الگوهای چند کندلی در تحلیل تکنیکال به معامله گران کمک می کنند تا تغییرات مهم در بازار را شناسایی کنند. برای استفاده درست از این الگوها چند نکته وجود دارد که باید رعایت کنید:

1.  قبل از اینکه به الگوهای کندلی نگاه کنید، باید مطمئن شوید که بازار در یک روند مشخص (نزولی یا صعودی) قرار دارد. الگوهای چند کندلی معمولاً زمانی معتبرتر هستند که در میانه یک روند شکل بگیرند، چون در بازار بدون روند، سیگنال های اشتباهی می دهند.
2.   برای اینکه مطمئن شوید سیگنال الگوی کندلی درست است، می توانید از ابزارهایی مثل RSI، MACD یا میانگین متحرک استفاده کنید. این اندیکاتورها می توانند تأیید کنند که حرکت بازار به سمت درست پیش می رود.
3. زمانی که الگو شکل می گیرد، اگر حجم معاملات زیاد باشد، معمولاً نشان می دهد که سیگنال معتبرتر است. حجم پایین می تواند نشان دهنده ضعف سیگنال باشد، بنابراین باید به آن توجه کنید.
4.   بعد از مشاهده الگوی کندلی، بهتر است منتظر بمانید تا یک کندل جدید بیاید که سیگنال الگو را تأیید کند. این کار کمک می کند که از خطا جلوگیری کنید و اطمینان بیشتری از درست بودن سیگنال داشته باشید.

کلام آخر

الگوهای چند کندلی ابزارهای مفیدی در تحلیل تکنیکال هستند که می توانند به شما کمک کنند روندهای بازار را بهتر بشناسید. اما نباید فقط به این الگوها تکیه کنید. برای تأیید سیگنال ها از دیگر ابزارها مثل اندیکاتورها و حجم معاملات هم استفاده کنید تا تصمیمات بهتری بگیرید و ریسک کمتری داشته باشید.