واژه متاورس از دو بخش تشکیل شده است: متا + ورس (جهان).
برای درک بهتر این موضوع پیچیده، ارزش دارد به ریشهشناسی واژهی "متا" در زبان یونانی باستان نگاهی بیندازیم. معنای اصلی آن شامل "فراتر"، "پس از"، یا "ورای چیزی" است.
کلماتی مانند "متافیزیک" و "متاکاگنیشن" از پیشوند "متا" استفاده میکنند. مثلاً، متاکاگنیشن به معنای آگاهی و درک فرآیندهای فکری خود فرد است. این حس "فراتر رفتن" در پیشوند "متا"، بار معنایی عمیق و حتی شاعرانهای در جامعه و ذهنیت قبیلهای ما انسانها دارد. به این ترتیب، متاورس نسخهای دیجیتال از دنیای فیزیکی است که در آن زندگی میکنیم.
یکی از نمونههای قدرتمند متاورس، فضای اجتماعی آنلاین Second Life بود. این پلتفرم که در سال ۲۰۰۳ ایجاد شد، به کاربران امکان میداد یک آواتار برای خود بسازند و زندگی دومی را در یک دنیای مجازی آنلاین تجربه کنند.
Second Life با تاریخچهای ۱۸ ساله، شاید نخستین متاورس در مقیاس بزرگ باشد که مدتها پیش از نسخهی امروزی متاورس وجود داشت. شرکت Linden Lab، ناشر و خالق این دنیای مجازی، تا تاریخ ۱۰ نوامبر ۲۰۲۰ طبق گفتهی Ebbe Altberg (مدیرعامل وقت Linden Lab)، هنوز هم فعال بود و ۹۰۰ هزار کاربر فعال داشت.
این پلتفرم از ابتدا تمرکز زیادی بر محتوای تولیدشده توسط کاربران در محیطهای سهبعدی مجازی داشت. همچنین ارز اختصاصی خود به نام Linden Dollar را معرفی کرد که با پول واقعی قابل تبادل بود. از سال ۱۹۹۹، فیلیپ روزدال شرکت Linden Lab را تأسیس کرد تا سختافزاری برای غوطهور شدن کاربران در یک دنیای مجازی بسازد، اما این ایده به نرمافزاری به نام Linden World تبدیل شد، جایی که کاربران میتوانستند در بازیهای هدفمحور و تعاملات اجتماعی در یک محیط سهبعدی آنلاین شرکت کنند. روزدال، با وجود آشنایی با مفهوم متاورس در رمان Snow Crash اثر نیل استفنسون، گفته است ایدهاش از جهانهای مجازی پیش از آن کتاب شکل گرفته بود.
مفهوم مدرن متاورس که این روزها بهعنوان "پدیدهی آینده" مطرح است، برای نخستینبار حدود سی سال پیش در رمان علمی-تخیلی Snow Crash مطرح شد. در آن کتاب، انسانها در یک دنیای مجازی چندنفره عظیم به تعامل و زندگی میپردازند.
بنابراین، میتوان متاورس را به سادگی یک دوقلوی دیجیتال از دنیایی دانست که در آن زندگی میکنیم، فعالیت میکنیم، ارتباط داریم، یاد میگیریم، تحقیق میکنیم، بازی میکنیم، سرگرم میشویم، خرید و فروش میکنیم.
در جهانی که به سرعت در بستر انقلاب صنعتی چهارم و جامعهی ۵.۰ پیش میرود، ما با زمینهای تکنولوژیکی عظیم روبهرو هستیم — نوآوری جهانی — فناوریهایی پیشرو که شامل تغییر در هویت، حریم خصوصی و مالکیت با کمک هوش مصنوعی و هوش افزوده هستند که تمام تعاملات اجتماعی و اقتصادی ما را تحتتأثیر قرار میدهند. در این میان، فینتک، امنیت سایبری و رشد فناوری بلاکچین، همراه با مفهوم ۳۶۰ درجهای متاورس که بر پایهی NFTها قدرت گرفته، به زیرساختهای گواهیدهی ما تبدیل میشوند.
اینفوگرافیکی که در پایین آمده تلاش میکند این مفاهیم را نشان دهد:
زمینهی اصلی فناوری — نوآوری جهانی — فناوریهای پیشرو از جمله هویت، حریم خصوصی و مالکیت همراه با هوش مصنوعی و هوش افزوده (طراح: دینیس گواردا)
در دوران پاندمی و پس از آن، همگی وارد دنیایی جهانی و آنلاین شدیم. ماههای قرنطینه باعث شتاب گرفتن تحول دیجیتال شدند که تا پیش از آن با سرعت کمتری پیش میرفت. در عرض چند ماه، همگی در جهانی دیجیتال زندگی کردیم و به طور طبیعی در پلتفرمهای جهانی آنلاین تعامل داشتیم. پروژههای بلاکچینی رشد کردند، اجلاسهای آنلاین جهانی شکل گرفتند، نرمافزارهای ویدیویی مثل زوم سرگرمی و ارتباطات ما را متحول کردند و همکاری، گفتوگو و خلاقیت را از طریق صفحهنمایشها ممکن ساختند.
متاورس اکنون حاصل دیجیتالیسازی ما و خلق دوقلوهای دیجیتال برای همه چیز در شهرها و زندگی ماست. با رشد نمایی سیستمها و ساختارهای دیجیتال — از بازی تا مد، املاک، سلامت، آموزش و اقتصاد — اقتصاد متاورس بخشی از اقتصاد واقعی خواهد شد.
متاورس به مدیریت جوامع قبیلهای ما کمک میکند، ساخت و گسترش دوقلوهای فیزیکی و دیجیتال از هر چیزی پیرامون ما — از هنر و بازی گرفته تا سلامت و دارایی — را ممکن میسازد. تاکنون راهی برای گواهی و کسب درآمد از دنیای دیجیتال مثل دنیای کاغذی نداشتهایم، اما NFTها نویدبخش راهی برای این کار هستند؛ راهی برای تبدیل ردپای کربنی ما و رؤیاهای مجازیمان به واقعیتی قابل سنجش.
اینفوگرافی زیر ساختار و معماری دوقلوهای دیجیتال در متاورس را شرح میدهد:
(طراح: دینیس گواردا، بنیانگذار سایتهای citiesabc.com، openbusinesscouncil.org، fashionabc.org، Lynkey.com و intelligenthq.com)
همچنین ویدیوی من با عنوان هنر NFT — کالکتیوهای دیجیتال بلاکچین — فیلم پژوهشی درباره توکنهای غیرقابل تعویض به خوبی مقیاس متاورس را نشان میدهد؛ مفهومی که هنوز در آغاز راه است اما همین حالا هم در حال ساخت یک اکوسیستم اقتصادی ۱.۵ تریلیون دلاری است.
«متاورس در آیندهای نزدیک همان دنیای واقعی خواهد بود.»
— آنوج جاسانی
«واقعیت افزوده، پسرک چوپانی است که در دنیای پس از اینترنت دائماً وعده میدهد اما به ندرت واقعاً ارائه میشود.»
— اُم مالک
«بخش کلیدی این مسیر ساخت پلتفرمی باز است که هر توسعهدهندهای بتواند هر چیزی که بخواهد خلق کند.»
— مارک زاکربرگ
«فکر میکنم بخش قابل توجهی از جمعیت کشورهای توسعهیافته، و در نهایت همه کشورها، روزانه تجربه واقعیت افزوده خواهند داشت؛ درست مثل خوردن سه وعده غذا در روز. آنقدر در زندگیمان جای خواهد گرفت.»
— تیم کوک
آیا میتوانی زندگی روزمرهات را در دنیای متاورس تصور کنی؟
زندگی ما حالا دیجیتال شده است. به طور روزافزون بین حالت دیجیتال و آفلاین در حال جابهجایی هستیم. از ابزارهای پوشیدنی، واقعیت افزوده، رباتهای دستیار مجازی، گوشیهای هوشمند و عینکهایی استفاده میکنیم که به ما امکان میدهند بیشتر از فقط دیدن تقویم دیجیتال یا جهتیابی بهره ببریم.
متاورس نسخه تقویتشده و محو از دنیای واقعی ماست. عینکهای واقعیت افزوده، AR و VR، دروازهی ورود به نسل جدید رایانش هستند — رایانش فضایی. جایی که آواتارهای دیجیتال، بازنماییهای دیجیتال از خودمان، و دنیای فیزیکی با هم ترکیب میشوند تا واقعیتی جدید بسازند. این اتفاق هماکنون با هدستهای واقعیت ترکیبی، فیلترهای AR در شبکههای اجتماعی، و قابلیت Live View گوگل مپس در حال وقوع است. پاندمی به ما نشان داد که زندگیمان روزبهروز دیجیتالتر و مجازیتر میشود.
این راهحلها به تکامل جدیدی برای بشر تبدیل شدهاند که نحوهی رؤیاپردازی، مراقبت از سلامت، بازی، کار، روابط اجتماعی و مراقبت از خودمان را متحول میکنند.