اتریوم یکی از پروژههای برجسته در دنیای ارزهای دیجیتال و فناوری بلاکچین است که به سرعت محبوبیت یافته و جایگاه ویژهای در بازار به دست آورده است. برخلاف بسیاری از ارزهای دیجیتال که تنها برای مبادله مالی استفاده میشوند، اتریوم با ارائه قابلیتهای بینظیر همچون قراردادهای هوشمند و برنامههای غیرمتمرکز امکان انجام توافقات و تعاملات دیجیتال را بدون واسطه و کاملاً شفاف فراهم میکند.
اتریوم یکی از محبوبترین و پرکاربردترین پلتفرمهای بلاکچین در دنیای ارزهای دیجیتال است که با هدف ایجاد یک سیستم غیرمتمرکز و امن برای انجام قراردادهای هوشمند به وجود آمده است. ایده اتریوم این بود که برخلاف بیتکوین که تنها برای انتقال ارزش یا پول دیجیتال به کار میرود، یک پلتفرم گستردهتر برای اجرای برنامههای غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند فراهم کند. به زبان ساده، اتریوم به توسعهدهندگان این امکان را میدهد که بدون نیاز به واسطهها، اپلیکیشنهایی را طراحی و اجرا کنند که به صورت خودکار و بر اساس کدهای از پیشتعیینشده عمل میکنند.
اتریوم دو بخش مهم دارد: اول، بلاکچین یا همان دفتر کل دیجیتال که تمام تراکنشها و قراردادها را ثبت میکند. دوم، قراردادهای هوشمند که به کمک آنها میتوان توافقاتی را به شکل خودکار و بدون دخالت شخص ثالث انجام داد. این قراردادها بر روی شبکه اتریوم اجرا شده و با استفاده از رمز ارز اتریوم که به نام اتر (ETH) شناخته میشود، پرداخته میشوند.
اتریوم به دلیل ویژگیهای منحصربهفرد خود در حوزههای مختلفی مانند امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، توکنهای غیرقابل تعویض (NFT)، و اجرای برنامههای غیرمتمرکز (DApps) مورد استفاده قرار میگیرد. این پلتفرم بستری ایدهآل برای نوآوری و توسعه اپلیکیشنهای دیجیتال به شمار میرود و همچنان در حال گسترش و پیشرفت است.
هر روز با سازمان ها، بانک ها و ادارات مختلفی در ارتباط هستیم. همه این سازمان ها به اطلاعات کاملی از مشتریان خود دسترسی دارند. به عنوان مثال بانک ها را در نظر بگیرید. بانک ها اطلاعات کاملی از شما شامل اطلاعات هویتی و شخصی، کد ملی، تاریخ تولد و همینطور به کل دارایی ها و حساب هایتان دسترسی کامل دارند و بر آن نظارت می کنند.
زمانیکه بخواهید وامی را دریافت کنید و یا تراکنش های مالی داشته باشید، فرم های متعددی را پر می کنید و بانک ها و سازمان های مالیاتی فرآیند این تراکنش ها و معاملات را نظارت و پیگیری می کنند. اطلاعات و کلیه سوابق شما در سیستم مرکزی ثبت، ذخیره و کنترل می شود.
تقریبا می توان گفت در حال حاضر همه سازمان ها و ادارات بر همین اساس کار می کنند. سازمان های دولتی، شبکه های اجتماعی و حتی پلتفرم های اینترنتی به نحوی به اطلاعات و زندگی ما دسترسی دارند و یک نهاد مرکزی آن را کنترل می کند و بر همه روال ها نظارت دارد. پیش آمده است که به طرق مختلف و بدون اطلاع شما از این اطلاعات سوء استفاده نیز شود. این توصیف ویژگی های دنیای متمرکزی است که ما در آن زندگی می کنیم و هر روز با آن در ارتباط هستیم.
حال تصور کنید که تنها با استفاده از گوشی هوشمندتان خانه دلخواه خود را انتخاب می کنید، قرارداد آن را ثبت و مبلغ آن را پرداخت می کنید، معامله انجام می دهید و صاحب خانه می شوید. در کل این فرآیند خبری از واسطه ها، ناظرو افراد ثالث دیگر و یا بانک ها و سازمان ها نیست. این مثال دقیقا توصیف دنیای غیرمتمرکز می باشد.
در دنیای غیرمتمرکز سازمان ها، اشخاص ثالث و حتی واسطه ها حذف می شوند . خود مردم و کاربرها برنامه ها و نرم افزارهای غیرمتمرکز را اجرا می کنند. برخلاف دنیای سنتی، در فضای غیرمتمرکز مردم و کاربران خود ناظر بر معاملات هستند، قرارداد ثبت می کنند و همینطور خدمات مالی و غیرمالی را به یکدیگر ارائه می دهند.
در شبکه غیرمتمرکز نیازی به ناظر و یا کنترل کننده مرکزی وجود ندارد و کنترل دست خود مردم و کاربران است. در کل فرآیند سیستم های غیرمتمرکز این اطمینان وجود دارد که به هیچ وجه در روال کار دخل و تصرفی صورت نمی گیرد و عملیات متوقف نمی شود و همچنین اطلاعات هرگز تغییر نمی یابد. با اتریوم رویای داشتن چنین دنیایی به حقیقت پیوست.
پیشنهاد ویژه: آموزش بلاکچین
در سال 2009 بیت کوین توسط خالق ناشناس خود ساتوشی ناکاماتو معرفی شد و داستان جالب دنیای ارزهای دیجیتال نامتمرکز آغاز شد. بیت کوین از همان ابتدا توجه بسیاری از مردم را به خود جلب کرد. یکی از این افرادی که شیفته ایده ی غیرمتمرکز بودن شبکه بیت کوین شد، فردی به نام ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin ) بود. سال ها بعد ویتالیک بوترین برنامه نویس روسی-کانادایی ایده خلاقانه اتریوم را در سال 2013 مطرح کرد. در سال 2014 اتریوم مورد توجه بسیاری قرار گرفت و با سرمایه گذاری جمعی خود پایه ریزی شد. در سال 2015 شبکه اتریوم رسماً بنیان گذاری شد و شروع به کار کرد.
وقتی صحبت از اتریوم می شود، تعجب آور نیست که عموم مردم ارز دیجیتال اتریوم را متصور می شوند. چرا که اتریوم دومین ارز دیجیتال محبوب بعد از بیت کوین در بازارهای ارز دیجیتال جهان است. اما حقیقت این است که مفهوم شبکه اتریوم و فناوری ارائه شده آن بسیار فراتر از یک ارز دیجیتال صرف می باشد. بایستی به این مطلب اشاره داشت که تفاوت های متمایزی بین اتریوم و ارز دیجیتالی آن وجود دارد. بطور مسلم سوالاتی درباره شبکه اتریوم و ارز آن در ذهنتان دارید. اگر مایل هستید درباره شبکه اتریوم بیشتر بدانید و با تفاوت های آن با ارز دیجیتالی آشنا شوید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
اتریوم ایده ی خود را از بیت کوین الهام گرفته است. بیت کوین اولین ارز دیجیتالی است که بر بستر شبکه بلاک چین است. بیت کوین از بلاک چین برای تمرکز زدایی استفاده کرده است. شبکه بیت کوین از بلاک چین تنها برای مبادلات مالی بهره برده است. به بیانی ساده می توان گفت اتریوم، یک پلت فرم عمومی و متن باز مبنی بر بلاک چین می باشد که اجرای برنامه های کاربردی غیرمتمرکز را امکان پذیر کرده است. با شبکه غیرمتمرکز و توزیع شده اتریوم می توان قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) را بدون ناظر و کنترل سازمان ها اجرا نمود. با ویژگی های شبکه اتریوم، خلق کریپتوکارنسی های جدید هموار شده است. و دیگر اینکه شبکه غیرمتمرکز اتریوم ایجاد برنامه هایی را که بلاک چین واحدی را به اشتراک می گذارند را تسهیل نموده است.
شبکه اتریوم با هدف تمرکز زدایی ایجاد شده است از این رو این امکان را به کاربران میدهد که بجای ذخیره اطلاعات خود در یک فضای محدود اطلاعات را وارد زنجیره بلاک چین کنند تا علاوه امنیت بالا از حفظ حریم خصوصی نیز بهره مند شوند. اتریوم همچنین یک زبان برنامه نویسی است که به توسعه دهندگان در ایجاد برنامه های کاربردی توزیع شده کمک می کند. یکی از پروژههای مهم با اتریوم، مشارکت مایکروسافت با ConsenSys است که بلاکچین اتریوم را به عنوان یک سرویس در Microsoft Azure ارائه میکند تا توسعهدهندگان و مشتریان سازمانی را قادر سازد که یک محیط توسعهدهنده بلاک چین که مبتنی بر ابر است را با یک کلیک داشته باشند
در این صورت می توان گفت برنامه های شبکه اتریوم هرگز متوقف نمی شوند و قابل تغییر نیستند. و هیچ گونه احتمال از کارافتادگی، کلاهبرداری، کنترل و یا دخالت شخص ثالث در این شبکه وجود ندارد. اتریوم در سال 2016 به دو بلاک چین مختلف یعنی اتریوم و اتریوم کلاسیک تقسیم شد. این تقسیم شدن به دلیل یک هک در اوایل همان سال بود که در آن هکر 50 میلیون دلار اتر را از بین برد. هکر از نقص پروژه شخص ثالث استفاده کرد و از یک DOA (مجموعه قرارداد هوشمندی که از پلتفرم اتریوم نشات میگیرد) بهرهبرداری کرد. اتریوم در سپتامبر 2019 دومین ارز دیجیتال بزرگ در بازار بوده است . ایده اتریوم این است که امروزه روند استفاده از برنامه های کاربردی در اینترنت را اصلاح کند. در حال حاضر، بسیاری از واسطه های شخص ثالث به ما کمک می کنند تا کارهایی را که می خواهیم در اینترنت انجام دهیم.
در نتیجه، اطلاعات ضروری مانند اطلاعات مالی کاربران در برنامه های مختلف در سرورهایی که توسط این اشخاص ثالث کنترل می شوند ذخیره می شوند. و این بدان معناست که اشخاص ثالث کنترل دادهها را در دست دارند و میتوانند بدون رضایت کاربر هر کاری را با دادهها انجام دهند. علاوه بر این، خطر قابل توجهی در برابر حملات هکری را نیز به همراه دارد. بایستی به این نکته اشاره داشته باشیم که نرم افزارغیرمتمرکز اتریوم پشتیبان دومین ارز بزرگ جهان به نام اتر (Ether) می باشد. و این در حالی است که مردم این ارز دیجیتال را همان اتریوم می نامند و واژه اتریوم بیشتر در بین مردم رایج شده است.
در واقع اتر کریپتوکارنسی شبکه بلاک چین اتریوم است. تأییدکنندگان شبکه برای پرداخت هزینه های تراکنش ها از اتر استفاده می کنند. برخلاف بیت کوین، استخراج اتریوم محدودیتی ندارد. همچنین می توانید رمز ارز اتر را خریداری و در کیف پول خود نگهداری کنید. در ادامه همین مقاله با جزئیات بیشتری درباره اتر صحبت می کنیم.
پیشنهاد مطالعه: بیت کوین چیست؟
از رایج ترین سوالاتی که در اینجا مطرح می شود این است که چرا اتریوم به وجود آمده است و هدف از ایجاد اتریوم چیست. شبکه بلاک چین بیت کوین فقط معاملات مالی و تراکنش های پولی را بدون دخالت واسطه ها، بانک ها و سازمان های دولتی امکان پذیر نمود. ویتالیک بوترین، خالق اتریوم و دیگر توسعه دهندگان آن می خواهند مفهوم غیرمتمرکز کردن و توزیع روی کامپیوتر های سراسر جهان را به همه جنبه های زندگی مان بسط دهند. با راهکار ارائه شده، برای انجام همه کارهای زندگی به هیچ نهاد، دولت، بانک و یا سازمان های دیگر نیازی نداریم.
در این شبکه پیچیده غیرمتمرکز سیستم ها توسط مردم نظارت و کنترل می شوند و هیچگاه تغییر و توقفی صورت نمی گیرد. همانطور که اشاره داشتیم اجرای غیرمتمرکز قراردادهای هوشمند با استفاده از شبکه اتریوم این امکان را فراهم نموده است تا بتوانیم نقل و انتقال پول و همه فرآیندهای دیگر را نیز غیرمتمرکز کنیم. قراردادهای هوشمند در واقع یک کد نرم افزاری است که بر روی بلاک چین اجرا می شوند. پس از ثبت قراردادهای هوشمند بر بلاک چین اتریوم، قراردادها هرگز فسخ و متوقف نمی شوند. و هیچ کس نمی تواند تغییری در آن ها ایجاد کند.
به عبارتی دیگر همه سیستم های متمرکزی که در حال حاضر با آن ها سر و کار داریم را می توان با شبکه اتریوم غیرمتمرکز کرد. همه خدمات زندگی مان چون پرداخت ها، بیمه، خریدها، رأی گیری، بانکداری، وام دهی، ثبت معاملات و بسیاری از موارد دیگر که با واسطه ها، بانک ها و سازمان ها انجام می پذیرند، همگی با شبکه اتریوم غیرمتمرکز خواهند شد. امروز با استفاده از فضای بلاک چین اتریوم اجرای پروژه ها بسیار راحت شده است. هر توسعه دهنده ای می تواند با استفاده از شبکه بلاک چین و پلت فرم متن باز اتریوم برنامه غیرمتمرکز یا دی اپ (DApps) خود را پیاده سازی کند. و براحتی ارز دیجیتال پروژه خود را بسازند. برنامه های غیرمتمرکز (DApps) برنامه های نرم افزاری هستند که بر روی یک اکو سیستم بلاک چین توسعه یافته اند. و می توانند ارز دیجیتال یا توکن (Token) خود را بسازند.
همانند بیت کوین، اتریوم نیز از روش اثبات کار(Proof of Work) استفاده می کرد. برای انجام تراکنش های سریع تر و ارزان تر در بروزرسانی اواسط سپتامبر2022، اتریوم به جای اثبات کاراز الگوریتم اثبات سهام (Proof Of Stake) استفاده کرد. در این پروتکل، تأیید کنندگان و کاربران شبکه جهت اعتبارسنجی تراکنش ها و ایجاد بلاک، باید اتر بخرند.
در شبکه اتریوم هیچ شخص، نهاد و سازمانی مدیریت و کنترل آن را بر عهده ندارد و مدیریت آن به صورت داوطلبانه و غیر متمرکز توسط نودها در سرتاسر دنیا انجام میشود. این نودها وظیفه حفظ امنیت شبکه را برعهده دارند. توزیع اطلاعات میان تمام گره ها و عمومی بودن داده ها امکان هر گونه سانسور و تقلب را در این شبکه از بین میبرد.
این موضوع باعث شده است که این پلتفرم علاوه بر ایجاد محیطی امن برای مبادلات مالی یک شبکه ی غیر متمرکز برای اجرای انواع قراردادهای هوشمند و پیاده سازی برنامه های غیر متمرکز را به کاربران خود ارائه دهد. در شبکه اتریوم فقط نودهای شبکه میتوانند اطلاعات کاربران را ثبت کنند و دیگر هیچ نهادی مدیریت مطلق و در نتیجه دسترسی به اطلاعات کاربران را ندارد. بنابراین امنیت اطلاعات شبکه محفوظ است و تغییرات و یا حذفی در انها رخ نمیدهد و اگر تغییری قرار باشد ایجاد شود با تایید همه نودهای شبکه اتفاق می افتد.
از انجایی که هیچ نهاد مرکزی ای وظیفه کنترل پلتفرم اتریوم را ندارد تمام اطلاعات شخصی کاربران بر روی سیستم شخصی خودشان ذخیره میشود و این امر از جمع شدن تمامی اطلاعات در یک جا جلوگیری میکند و امکان حمله هکری را کاهش میدهد. اگر هکری قصد حمله به شبکه اتریوم را داشته باشد باید به نیمی از نودها دسترسی داشته باشد که هزینه زیادی را به همراه دارد و عملا غیر ممکن است.
از ویژگی های شبکه اتریوم، مقیاس پذیری آن است. (مطالعه مقاله مقیاس پذیری در بلاکچین چیست؟ می تواند برایتان مفید باشد)
بلاک چین غیرمتمرکز است زیرا دفتر کل عمومی آن در یک مکان واحد ذخیره نمی شود. دفتر کل عمومی در رایانه های هزاران داوطلب در سراسر جهان ذخیره می شود که هر یک از آنها یک گره نامیده می شود. راستیآزمایی دادههای ذخیرهشده در زنجیره بلوکی بیش از نیمی از گرهها را قبل از تأیید صحت داده ها در بر میگیرد. رمزنگاری برای ایمن نگه داشتن تراکنش ها در شبکه بلاک چین و همچنین تأیید آنها استفاده می شود.
رایانه ها برای حل معادلات ریاضی پیچیده ای استفاده می شوند که به تأیید تراکنش ها در شبکه و وارد کردن بلوک های جدید به زنجیره کمک می کنند. اتر درست مانند هر ارز دیجیتال دیگری می تواند در تراکنش های مالی به عنوان یک ارز دیجیتال استفاده شود. همچنین اتر به عنوان رسانه ای عمل می کند که از طریق آن کاربران می توانند هر کاری را در اتریوم انجام دهند.
اتریوم قصد دارد سیستمی ارائه دهد که به کاربران کنترل بیشتری بر روی دادههایشان بدهد و همچنین اجازه میدهد تا برنامهها بر روی بلاک چین اتریوم ساخته و اجرا شوند. برای اجرای این برنامه ها و داشتن این سطح از کنترل بر روی پلتفرم اتریوم، نیاز به اتر است. هر چه تعداد افرادی که از این پلتفرم استفاده می کنند بیشتر باشد، هزینه ها نیز بیشتر می شود.
بر خلاف باور عمومی اتریوم یک ارز دیجیتال نیست بلکه یک شبکه ی مبتنی بر بلاک چین است. رمز ارز بومی این شبکه اتر نام دارد که به اختصار ETH شناخته می شود. در واقع اتر توکن شبکه اتریوم است. اتریوم مانند یک اینترنت یا سیستم عامل است که برنامه ها و خدمات خاص خودش را دارد. و از انجایی که این شبکه غیر متمرکز است هیچ یک از این فعالیت ها رایگان نیست و تمامی پرداخت ها در این پلتفرم با رمز ارز اختصاصی اتریوم یعنی اتر انجام میشود. از اتر به عنوان رمز ارزی برای پرداخت هزینه ها و کارمزد ها در شبکه اتریوم استفاده میشود.
این رمز به نودهای شبکه انگیزه میدهد تا همچنان به صورت داوطلبانه تراکنش هارا تایید کنند، بلاک ایجاد کنند و امنیت شبکه را تامین کنند. در جدول کریپتوکارنسی اتر بعد از بیت کوین به عنوان دومین رمز ارز محبوب دنیا قرار دارد. ذخیره رمز ارز اتر نیز مانند بیت کوین در کیف پول های دیجیتال انجام میشود. قیمت اتر مانند هر رمز ارز دیگری با توجه به مقبولیت شبکه در میان کاربران، تحولات شبکه و رویدادهای مختلف نوسان دارد. برای استخراج اتریوم ماینرها در فضای رقابتی برای ایجاد هر بلاک قرار میگیرند. آنها از طریق cpu کامپیوترها و دستگاه های ماینینگ خود معادلات پیچیده ریاضی را حل میکنند و از این طریق یک بلاک جدید ایجاد میکنند. ماینرها در ازای این فرایند پاداش که در قالب رمز ارز اتر است را دریافت میکنند.
پیشنهاد مطالعه: مرج اتریوم چیست؟
برای ذخیره اتر، کاربر به کیف پول اتریوم نیاز دارد. اکثر این کیف پول ها دیجیتال هستند و از طریق لپ تاپ یا گوشی هوشمند قابل دسترسی هستند. کیف پول اتریوم کلید خصوصی کاربر (کلیدهای مخفی که کاربر با آن می تواند به اتر دسترسی پیدا کند) را ذخیره می کند. اگر کاربر کلید خصوصی خود را گم کند، اتر خود را از دست داده است و چیزی مانند میز راهنمایی یا خدمات مشتری برای بازیابی کلید خصوصی شما وجود ندارد.
کیف پولهای اتریوم انواع مختلفی دارند که هر کدام ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند. کیف پولهای سختافزاری از جمله امنترین روشهای ذخیرهسازی هستند. این دستگاههای الکترونیکی شبیه USB، برای امضا و ارسال تراکنشهای اتر به صورت آفلاین طراحی شدهاند. با جدا بودن از اینترنت، احتمال هک شدن آنها بسیار کم است و به همین دلیل برای نگهداری مقادیر زیادی اتر گزینهای مناسب محسوب میشوند. اما از جنبه منفی، این کیف پولها مانند یک کلید فیزیکی میتوانند گم شوند و در صورت گم شدن، دسترسی به داراییها دشوار خواهد بود.
کیف پولهای دسکتاپی و موبایلی گزینههای رایج دیگری هستند که روی لپتاپ، رایانه شخصی یا تلفن هوشمند نصب میشوند. این کیف پولها به دو دسته نگهدارنده و غیر نگهدارنده تقسیم میشوند. کیف پولهای نگهدارنده کلید خصوصی کاربر را به اشخاص ثالث میسپارند که میتواند خطرناک باشد، زیرا این اشخاص ثالث ممکن است هک شوند. در مقابل، کیف پولهای غیر نگهدارنده به کاربران امکان میدهند کلید خصوصی خود را شخصاً و با امنیت بیشتری مدیریت کنند.
کیف پولهای کاغذی یکی از روشهای سنتی ذخیرهسازی هستند که در آن کلید خصوصی روی کاغذ نوشته یا چاپ میشود و در مکانی امن نگهداری میشود. این روش به دلیل عدم وابستگی به اینترنت بسیار ایمن است، اما باید مطمئن شوید که مکان نگهداری آن را فراموش نمیکنید، زیرا در صورت گم شدن، بازیابی اطلاعات ممکن نخواهد بود.
در مقابل، کیف پولهای تحت وب به دلیل اتصال مداوم به اینترنت پرخطرترین گزینه محسوب میشوند. این کیف پولها کلیدهای خصوصی را به صورت آنلاین ذخیره میکنند که آنها را در برابر هک و حملات سایبری آسیبپذیر میکند.
به طور کلی، کیف پولهای متصل به اینترنت به عنوان ذخیرهساز داغ و کیف پولهای غیر متصل به اینترنت به عنوان ذخیرهساز سرد شناخته میشوند. برای حفظ تعادل بین امنیت و دسترسی آسان، توصیه میشود ترکیبی از کیف پولهای سرد و گرم استفاده کنید. کیف پول سرد برای ذخیرهسازی بلندمدت داراییها و کیف پول گرم برای تراکنشهای روزمره ایدهآل هستند.
پیشنهاد مطالعه: مقایسه بیت کوین و اتریوم
راه های مختلفی برای خرید اتر وجود دارد.
پلتفرم های تبادل آنلاین: این روش از ساده ترین روش های خرید ارزهای دیجیتال است که شامل پلتفرمی است که اتر را در ازای مبلغی خرید و فروش می کند. می توانید اتر را از این پلتفرم ها با ارز فیات (دلار، یورو، پوند) با حواله بانکی یا کارت نقدی یا اعتباری خریداری کنید. این پلتفرمها با قوانین (مشتری خود را بشناسید) (KYC) مطابقت دارند، به این معنی که هویت کاربر باید قبل از اینکه بتواند روی پلتفرم تراکنشی انجام دهد، تأیید شود. نمونه ای از چنین پلتفرمی Coinbase است.
پلتفرمهای معاملاتی: این پلتفرمها فروشندگان و خریداران را از طریق یک واسطه به هم متصل میکنند و همچنین کاربران میتوانند یک ارز دیجیتال را با ارز دیگری مبادله کنند.
روش همتا به همتا: در روش خریدار و فروشنده در مذاکره تماس مستقیم دارند و در مورد قیمت ها مذاکره می کنند. هیچ واسطه ای در این فرآیند دخیل نیست و هیچ هزینه ای پرداخت نمی شود. در برخی از شهرها مانند تورنتو و نیویورک اغلب جلسات اتریوم برگزار میشود. همچنین سایتهایی وجود دارند که به اتصال کاربرانی که میخواهند به روشهای همتا به همتا اتر را مبادله کنند، کمک میکنند مانند سایت LocalCryptos.
پیشنهاد مطالعه: آینده اتریوم
اتریوم توسط هیچ شخص یا نهاد ثالثی کنترل نمی شود. بلکه توسط کدها کنترل می شوند. چندین قطعه گرد هم می آیند تا اطمینان حاصل شود که اتریوم مطابق با آن عمل می کند.
بسیاری از برنامه نویسان در سرتاسر دنیا برنامه های خود را در فضای اتریوم طراحی میکنند. اتریوم این امکان را به برنامه نویسان و توسعه دهندگان میدهد که نرم افزارهای غیر متمرکز خود را در این بستر پیاده سازی کنند. این برنامه ها از آن جهت غیر متمرکز نامیده میشوند که اختیار کنترل برنامه و اطلاعات کاربران آن در دست هیچ فرد یا سازمان خاصی قرار ندارد در نتیجه هیچ راهی برای سانسور داده ها در این نرم افزارها نیست.
در برنامه هایی مثل یوتیوب، توییتر و سایر شبکه های اجتماعی اطلاعات کاربران نوشته ها، عکس ها و ویدئوهای کاربران بر روی یک سرور مرکزی ذخیره میشود در این شرایط با هر تهدید امنیتی علیه آن سرور اطلاعات کل مجموعه به خطر می افتد. در اتریوم از انجایی که اطلاعات کاربران این نرم افزارهای غیر متمرکز بر روی هیچ سرور مرکزی ای ثبت نمیشود امکان هک شدن و سرقت اطلاعات بسیار کاهش یافته است. تفاوت عمده این شبکه با سایر پلتفرم های این چنینی در این است که برنامه هایی که به صورت غیر متمرکز بر روی این شبکه طراحی میشوند بر روی سرورهای مرکزی سنتی قابل اجرا نخواهند بود.
پیشنهاد مطالعه: بهترین کیف پول اتریوم
هدف اصلی اتریوم ایجاد سیستمی غیرمتمرکز است که به جای کنترل توسط نهادهای واسطه، توسط کدهای تعریفشده در قراردادهای هوشمند مدیریت شود. قراردادهای هوشمند زمانی به صورت خودکار اجرا میشوند که شرایط از پیش تعیینشده بدون نیاز به دخالت هیچ شخص یا نهاد خارجی فراهم شود.
هرچند قراردادهای هوشمند محدود به اتریوم نیستند و میتوانند در سایر ارزهای دیجیتال نیز استفاده شوند، اما اتریوم به دلیل قابلیتهای پیشرفته و گستردهتر این قراردادها شناختهشدهترین پلتفرم برای اجرای آنهاست. بهعنوان مثال، بیتکوین نیز از قراردادهای هوشمند ساده پشتیبانی میکند، اما کاربردهای آن در مقایسه با قراردادهای هوشمند اتریوم بسیار محدود است. با وجود مزایای بسیار، برخی محققان و توسعهدهندگان از قراردادهای هوشمند انتقاد کردهاند و معتقدند این سیستمها میتوانند فرصتهایی برای بروز آسیبپذیریهای امنیتی ایجاد کنند.
قراردادهای هوشمند در اتریوم در واقع رشتهای از کدها هستند که شامل شرایط قبل، حین و بعد از اجرای قرارداد میشوند و تمامی مفاد و تعهدات طرفین را مشخص میکنند. این کدنویسیها قابلیت برنامهریزی برای انجام امور مختلف مانند تبادل سهام، ارزهای دیجیتال، یا هر دارایی ارزشمند دیگری را فراهم میکنند.
یکی از ویژگیهای کلیدی قراردادهای هوشمند، عملکرد خودکار آنهاست. به این معنا که پس از تنظیم و امضای قرارداد، هیچ تغییری در آن امکانپذیر نیست و توقف آن نیز غیرممکن خواهد بود. این خاصیت ضمانت اجرای کامل و دقیق مفاد قرارداد را فراهم میکند. با استفاده از بلاکچین اتریوم، کاربران میتوانند مبادلات خود را بدون واسطه انجام دهند و طرفین قرارداد به صورت مستقیم وارد معامله شوند.
قراردادهای هوشمند بر اساس منطق شرطی "if-then" برنامهریزی شدهاند؛ به این معنا که اگر یک طرف تعهدات خود را انجام دهد، طرف مقابل نیز ملزم به انجام تعهدات خود خواهد بود. این قراردادها تنها تا زمانی که شرایط تعیینشده در آن رعایت شوند، قابل اجرا هستند و هیچ شخصی نمیتواند آنها را تغییر دهد. همچنین تمامی نودهای شبکه اتریوم نسخهای از این قرارداد را روی سیستم خود ذخیره میکنند، به همین دلیل این قراردادها تحت هیچ شرایطی قابل حذف یا توقف نخواهند بود.
زبان برنامهنویسی اصلی برای ایجاد قراردادهای هوشمند در اتریوم، Solidity است. این زبان به توسعهدهندگان اجازه میدهد که منطق پیچیده و شرایط خاص قراردادها را به صورت شفاف و دقیق پیادهسازی کنند.
بلاکچین اتریوم با پشتیبانی از قراردادهای هوشمند، ابزاری قدرتمند برای اجرای قراردادها بدون نیاز به اعتماد به واسطهها فراهم کرده است و این امر تحولی اساسی در نحوه تعاملات مالی و غیرمالی در دنیای دیجیتال ایجاد کرده است.
پیشنهاد مطالعه: قرارداد هوشمند چیست؟
اینجا جایی است که تاریخچه تمام قراردادهای هوشمند اجرا شده ذخیره می شود. صدها گره در سرتاسر جهان یک کپی از کل بلاک چین را ذخیره می کنند. هزاران رایانه هر زمان که یک قرارداد هوشمند اجرا می شود به منظور حصول اطمینان در رعایت تمام قوانین ذکر شده پردازش میکنند. گره ها فقط جزئیات تراکنش را ذخیره نمی کنند بلکه در یک گره حساب ها، کد قرارداد هوشمند و وضعیت قرارداد هوشمند نیز ذخیره می شود. همه گره ها از مجموعه قوانین یکسانی برای تأیید یک تراکنش پیروی می کنند و همه آنها به هم متصل هستند.
هدف اصلی از ایجاد اتریوم، تبدیل آن به یک کامپیوتر جهانی است که بتواند قراردادهای هوشمند و برنامههای غیرمتمرکز را به طور امن و کارآمد اجرا کند. این سیستم به یک زیرساخت اساسی نیاز دارد که نقش سیستمعامل را ایفا کند. ماشین مجازی اتریوم (EVM) دقیقاً همین نقش را بر عهده دارد و بهعنوان سیستمعامل اتریوم شناخته میشود. EVM سیستمی است که تمامی نودهای شبکه اتریوم بهطور همزمان از آن استفاده میکنند. این ماشین امکان اجرای قراردادهای هوشمند و برنامههای غیرمتمرکز را بر روی بلاکچین اتریوم فراهم میکند. بدون وجود این زیرساخت، اجرای چنین قابلیتهایی عملاً امکانپذیر نخواهد بود.
ماشین مجازی اتریوم از قدرت پردازشی بالایی برخوردار است که آن را از تمامی پردازندههایی که به شبکه اتریوم متصل هستند، تأمین میکند. بهعبارت دیگر، EVM یک ابرکامپیوتر است که بر بستر بلاکچین اجرا میشود و وظیفه دارد برنامههای کاربران را به کدی قابلفهم برای بلاکچین (بایتکد) تبدیل کند و آنها را در شبکه به اجرا درآورد.
یکی از اصلیترین وظایف EVM، اجرای قراردادهای هوشمند است. این ماشین مجازی کمک میکند که قراردادهای هوشمند که به زبانهای برنامهنویسی سطح بالا (مانند Solidity) نوشته میشوند، به بایتکدی ترجمه شوند که برای کامپیوتر قابلفهم است. این فرایند، اجرای امن و دقیق قراردادهای هوشمند را در بستر اتریوم تضمین میکند.
ماشین مجازی اتریوم قادر است حداقل 140 کد دستوری مختلف را که هرکدام وظایف خاصی دارند، اجرا کند. این دستورها شامل عملیات محاسباتی، دسترسی به حافظه، مدیریت دادهها و سایر وظایف مربوط به پردازش قراردادهای هوشمند هستند. این توانایی، انعطافپذیری و کارآمدی اتریوم را در مقایسه با سایر بلاکچینها افزایش میدهد.
EVM نقش کلیدی در عملکرد اتریوم دارد و بهعنوان هستهای قدرتمند، تمامی قابلیتهای این بلاکچین را پشتیبانی میکند. این سیستم با هماهنگی بین تمامی نودها، نهتنها امنیت بلکه قابلیت توسعهپذیری و تعامل را برای اتریوم تضمین میکند.
پیشنهاد مطالعه: مقایسه اتریوم و بایننس اسمارت چین
امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) یکی از مهمترین کاربردهای بلاکچین اتریوم در حوزه معاملات مالی است. اصطلاح DeFi به خدمات و محصولات مالی اشاره دارد که از طریق بلاکچین اتریوم در دسترس هستند و هر کاربری که به این شبکه متصل باشد، میتواند به آنها دسترسی پیدا کند. در این سیستم، هیچ نهاد یا مرجع متمرکزی نمیتواند دسترسی کاربران را محدود کند، پرداختها را مسدود نماید یا قوانین دلخواهی را تحمیل کند.
یکی از ویژگیهای برجسته DeFi این است که بازارهای آن همیشه باز هستند. به دلیل غیرمتمرکز بودن این سیستم، هر فردی میتواند کدهای مورد استفاده در قراردادهای هوشمند را بازبینی کند. این شفافیت، اعتماد کاربران را افزایش میدهد. علاوه بر این، چون عملکرد این سرویسها کاملاً خودکار و مبتنی بر کدهای برنامهنویسی است، خطر خطاهای انسانی تا حد زیادی کاهش یافته است.
در سیستمهای مالی سنتی، مشکلات متعددی وجود دارد که DeFi به حل آنها کمک میکند. برخی از این مشکلات عبارتند از:
این سیستم باعث شده است که خدمات مالی نه تنها سریعتر و شفافتر شوند، بلکه برای افراد بیشتری در سراسر جهان در دسترس باشند. با استفاده از DeFi، اتریوم به ابزاری قدرتمند برای ایجاد یک اقتصاد آزاد و غیرمتمرکز تبدیل شده است که موانع سنتی را از بین میبرد و فرصتهای جدیدی برای رشد مالی ایجاد میکند.
پیشنهاد مطالعه: درآمد از nft بدون سرمایه
NFTها توکنهایی هستند که میتوانند یک آیتمهای منحصربهفرد تلقی شوند و با هیچ مورد دیگری قابل تعویض نیستند. آنها از نظر ارز دیجیتال به هنر، موسیقی و غیره ارزش میدهند. NFT ها در بلاک چین اتریوم ایمن هستند و در هر زمان تنها یک مالک میتوانند داشته باشند. یک NFT جدید را نمی توان کپی و جایگذاری کرد و هیچ نمونه مشابه دیگری نمیتوانند داشته باشند. آنها با هر چیزی که بر روی پلتفرم اتریوم ساخته شده است سازگار هستند .NFT ها را می توان در هر جایی فروخت و صاحبان آن به بازار جهانی دسترسی دارند.
DAOها به طور جمعی تحت مالکیت و اداره اعضای خود هستند و بر اساس قراردادهای هوشمند عمل میکنند. آنها مبتنی بر اینترنت هستند و دارای خزانه های ساخته شده ای هستند که بدون اجازه اعضای گروه قابل دسترسی نیستند. آنها با طرح پیشنهادات و رأی گیری تصمیم گیری می کنند از این رو اطمینان حاصل میکنند که همه افراد گروه می توانند نظرات خود را بیان کنند. هیچ مدیر عامل یا مدیر ارشد مالی وجود ندارد و قوانینی که بر مخارج آنها حاکم است بخشی از کد DAO است. کدها و تمام فعالیت های آنها شفاف است و یک سیستم دموکراتیک را اجرا می کند. قبل از اعمال هر تغییری آرایی که به صورت خودکار جمعآوری میشوند،ضروری هستند. نمونه هایی از DAO ها سازمان های خیریه، سرمایه گذاری، شبکه های فریلنسر و غیره هستند.
مانند دیگر بلاک چین ها، اتریوم تنها یک دفتر کل است و هر داده ذخیره شده در آن در برابر دستکاری ایمن است. OriginStamp از بلاک چین اتریوم به عنوان یکی از بلاک چین ها برای ایجاد مهرهای زمانی مبتنی بر بلاک چین ضد دستکاری استفاده می کند. پس از آن می توان از مهرهای زمانی OriginStamp برای اثبات اینکه یک سند یا دارایی دیجیتال در یک زمان خاص وجود داشته و از آن زمان تغییر نکرده است استفاده کرد.آخرین رویداد API از OriginStamp از اتریوم برای ایجاد زنجیره ی شفاف و غیرقابل تغییر از رویداد استفاده کرد.
به منظور انجام تراکنش در شبکه اتریوم کاربران باید کارمزد پرداخت کنند. به این کارمزد در شبکه اتریوم گس اتریوم میگویند که با رمز ارز بومی خود شبکه یعنی اتر پرداخت میشود. میزان اتری که برای انجام معامله پرداخت میشود گس لیمیت نام دارد و هزینه ای که برای گس لیمیت پرداخت میشود را گس پرایس می گویند. قیمت گس با wei نشان داده میشود و هر wei معادل 000000000000000001/0 اتریوم است.هر تراکنش در اتریوم حدود 21،000 گس نیاز دارد.
در هر عملیاتی در این پلتفرم حد گس مشخص و از قبل تعیین شده است.حد گس نشان میدهد که کاربر چه میزان گس برای هر تراکنش باید پرداخت کند. میزان گس مورد نیاز هر تراکنش تقریبا ثابت و از قبل مشخص شده است اما قیمت آن اصلا مشخص نیست از این رو هر کاربر برای هر گس مبلغ پیشنهادی خود را اعلام میکند. هرچقدر قیمت پیشهادی یک کاربر بالاتر باشد ماینرها یا نودهای شبکه زودتر عملیات درخواستی آن کاربر را تایید میکنند.
در سال 2016 شبکه اتریوم مورد حمله هکری قرار گرفت. و هکر موفق شد با استفاده از یک اشکال در کد یکی از برنامه های اجرا شده روی اتریوم که DAO نام داشت حدود 3.6 میلیون واحد اتر را به سرقت ببرد. توسعه دهندگان این شبکه برای برگشت سرمایه از دست رفته به روش هک معکوس عمل کردند. این سرقت در بلاک 192،000 اتریوم اتفاق افتاده بود و چیزی حدود 50 میلیون دلار از دارایی کاربران به سرقت رفته بود.
برای حل این مشکل توسعه دهندگان اتریوم به طراحی یک فورک سخت پرداختند تا بتوانند از این طریق سرمایه ازدست رفته را باز گردانند. به کمک این فورک آنها توانستند با بلاک کردن تراکنش هایی که هکر انجام داده بود به دارایی های سرقت رفته دسترسی پیدا کنند. ولی این هارد فورک ایجاد شده در شبکه اتریوم باعث ایجاد اختلاف در جامعه اتریوم شدو عده ای که مخالف هارد فورک ایحاد شده بودند باور داشتند که کد قانون است و نباید برای برگشت تراکنش ها در بلاک چین تغییری ایجاد کرد آنها بر این باور بودند که این کار ذات تمرکز زدایی شبکه را زیر سوال میبرد.
به همین دلیل عده ای تصمیم گرفتند روی همان نسخه قبلی فعالیت کنند و نسخه قبلی اتریوم کلاسیک نام گرفت. اکنون اتریوم کلاسیک فاصله زیادی با اتریوم دارد و با کاهش شدید قیمت در رده های پایین جدل کریپتوکارنسی قرار دارد.
پیشنهاد مطالعه: محاسبه کارمزد (Gas Fee) BNB در شبکه اتریوم
اتریوم بزرگ ترین پلتفرم برنامه های غیر متمرکز در بازار ارزهای دیجیتال است. در نتیجه با ازدحام بالایی در شبکه مواجه است. از این رو هزینه های گس اتریوم نیز افزایش می یابد و هزینه تراکنش ها بالا می رود. شبکه اتریوم با هدف افزایش مقیاس پذیری شبکه و همچنین برطرف کردن مشکل افزایش هزینه های گس به شبکه اتریوم 2.0 منتقل شده است.
اتریوم 2.0 در واقع نسخه به وز شده اتریوم است.شبکه اتریوم در این بروز رسانی برای ایجاد بلاک جدید دیگر از الگوریتم اثبات کار (pow) استفاده نمیکند و تایید عملیات در این شبکه به روش الگوریتم اثبات سهام (pos) انجام میشود. POS با سرمایه کاربر به عنوان ماینر سر و کار دارد. هر ماینر برای آنکه بتواند در فرایند تایید تراکنش ها و ایجاد بلاک جدید قرار بگیرد باید حداقل 32 اتر را نگه داری (STAKE) کند.
در روش استخراج اتریوم با الگوریتم اثبات سهام دیگر نیازی به دستگاه های پیشرفته و صرف انرژی بسیار زیاد نیست و با یک سیستم ساده می توان به استخراج آن پرداخت. این امر باعث میشود افراد زیادی نود های زیادی وارد شبکه اتریوم شوند و از انجایی که امنیت شبکه توسط همین نودها تامین میشود بالاتر رفتن تعداد آن ها موجب بالاتر رفتن امنیت شبکه اتریوم میشود. این انتقال یکی از بزرگ ترین به روز رسانی ها در شبکه اتریوم است که منجر به افزایش ظرفیت تراکنش ها، سرعت انجام تراکنش ها و کاهش کارمزدهای آن میشود. علاوه بر این در تولید توکن های جدید و اعتبارسنجی تراکنش ها انرژی کمتری صرف میشود و اتریوم سازگاری بیشتری با محیط زیست پیدا میکند.
همانطور که در توضیحات بالا نیز اشاره داشتیم، در بروزرسانی اواسط سپتامبر2022، اتریوم به جای اثبات کاراز الگوریتم اثبات سهام (Proof Of Stake) استفاده کرد. در این پروتکل، تأیید کنندگان و کاربران شبکه جهت اعتبارسنجی تراکنش ها و ایجاد بلاک، باید اتر بخرند. در این مقاله سعی داشتیم درباره اتریوم چیست بیشتر صحبت کنیم و درباره شبکه بلاک چین آن و سوالاتی درباره کاربرد اتریوم توضیح دادیم. در نظر داشته باشید که شبکه اتریوم و دنیای برنامه های کاربردی غیرمتمرکز هنوز در مراحل اولیه خود می باشند. با این حال می توانیم هر روز شاهد گسترش آن ها در بخش های مختلف صنعت و تجارت باشیم.